Συντομη ιστορικη αναδρομη

Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, παράλληλα με την επιτυχία των δύο μεγάλων θιάσων, της Μαρίκας Κοτοπούλη και της Κυβέλης, τη δημιουργία του Εθνικού, άρχισαν να εμφανίζονται ανεξάρτητοι θεατρικοί παραγωγοί και θίασοι. Μεγάλη εισπρακτική επιτυχία σημείωναν τα εμπορικά θέατρα του κέντρου, αλλά από νωρίς άρχισαν να εμφανίζονται ανεξάρτητες καλλιτεχνικές μονάδες που επέλεγαν ένα διαφορετικό ρεπερτόριο, με ανάλογο τρόπο που λειτουργούσαν τα Θέατρα Τέχνης σε όλη την Ευρώπη, και το Off-Broadway στην Αμερική.

ΑΛΕΞΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ

Μια ανάλογα διαφορετική πρόταση, σημειώθηκε το 1960 με την ίδρυση του Θεάτρου Πορεία από τον κατά βάση κινηματογραφιστή Αλέξη Δαμιανό. Ο Δαμιανός αγόρασε  το κτίριο της οδού Τρικόρφων και το μετέτρεψε σε θέατρο, προκειμένου να «στεγάσει» το όραμά του για ένα νέο, ρηξικέλευθο και ελεύθερο θέατρο που θα πρέσβευε τα ιδεώδη και τα συναισθήματα του ελεύθερου Έλληνα και θα καταπιανόταν κυρίως με τη νεοελληνική δραματουργία. Έχοντας στο πλευρό του αξιόλογους συνεργάτες, όπως τον Σταύρο Ξαρχάκο, τη Μάρθα Βούρτση, τον Αλέξη Σολομό, τον Γιώργο Βακαλό, την Κατερίνα Χέλμη και άλλους καλλιτέχνες, ο Αλέξης Δαμιανός συνέδεσε το όνομα του θεάτρου «Πορεία» με αξιόλογες παραστάσεις, που -αν και δεν είχαν πάντα εισπρακτική επιτυχία- προκαλούσαν, προβλημάτιζαν και προσκαλούσαν το κοινό σε πρωτοποριακές και ριψοκίνδυνες αναζητήσεις.

Η έναρξη του «Πορεία» έγινε με την παράσταση Το Άλλο Κύμα του Ιωάννη Παπαβασιλείου, ενώ η μεγάλη επιτυχία του θεάτρου εκείνα τα πρώτα χρόνια, ήταν το ανέβασμα του κλασικού νεοελληνικού έργου Τα Κόκκινα Φανάρια του Αλέκου Γαλανού, παράσταση που παίχτηκε για 3 επιτυχημένες θεατρικές σεζόν, ισοφαρίζοντας το καλλιτεχνικό και εισπρακτικό ρίσκο των υπόλοιπων παραγωγών του θεάτρου. Τελικά, ο Δαμιανός εγκατέλειψε τη θεατρική πρακτική και το κτίριο της Οδού Τρικόρφων υπενοικιάστηκε από το 1967 για να λειτουργήσει ως σινεμά, το θρυλικό «Studio», υπό τη διεύθυνση του Σ. Καψάσκη.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΤΡΙΒΙΖΑΣ | "ΛΑΪΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ"

Το 1976 ο Λεωνίδας Τριβιζάς επαναλειτουργεί το «Πορεία» ως θέατρο στεγάζοντας εκεί την δημιουργική του ομάδα, το «Λαϊκό Πειραματικό θέατρο» (συνιδρυτές ο Γιάννης Φέρτης και η Ξένια Καλογεροπούλου), ενώ παράλληλα λειτουργούσε στην οδό Χάμιλτον η Δραματική Σχολή. Καθηγητές διετέλεσαν -μεταξύ άλλων- η Μάγια Λυμπεροπούλου, ο Τάσος Υφαντής, ο Τάκης Χρυσικάκος (αυτοσχεδιασμό), η Έρση Πίττα, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Μάρκαρης, η Βαροπούλου, η Κολτσιδοπούλου.
Πρώτη παράσταση του «Λαϊκού Πειραματικού θεάτρου» στο «Πορεία» ήταν μια δραματουργική σύνθεση με θέμα τον Γάμο (Γάμοι μικροαστών του Μπρεχτ  Γάμος του Τσέχωφ) που έκανε πρεμιέρα στις 10 Οκτωβρίου το 1976. Εμβληματική παράσταση της περιόδου θεωρήθηκε το Ρωμαίικο Πανόραμα του Βαγγέλη Γκούφα, η οποία παίχτηκε για 2 επιτυχημένες σεζόν. Στην παράσταση συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι: Δημήτρης Καταλειφός, Μάγια Λυμπεροπούλου, Μαριέττα Σγουρδαίου, Σμαράγδα Σμυρναίου, Ναταλία Στεφάνου, Τάσος Υφαντής, Μηνάς Χατζησάββας, Τάκης Χρυσικάκος, Αθηνά Κεφαλά.
Άλλες παραστάσεις του «Λαϊκού Πειραματικού θεάτρου» στο «Πορεία» ήταν η Ερυθρά Νήσος του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ το 1978, Ο Λάκκος της Αμαρτίας του Γιώργου Μανιώτη το 1979, Ο Μουγγός του Στρατή Καρρά το 1980, Φως στα σκοτάδια του Μπρεχτ το 1981, Εξορία του Παύλου Μάτεσι το 1983, το Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα του Πιραντέλλο το 1985. Η τελευταία παράσταση ήταν και η τελευταία παραγωγή του θεατρικού οργανισμού. Ακολούθησε ένα μεταβατικό στάδιο τριών χρόνων, όπου φιλοξενούνταν ξένες παραγωγές.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ | "ΕΠΟΧΗ"

Η τρίτη μεγάλη εποχή του «Πορεία», ήταν η τριετία 1988-1991, όπου έδωσε το δυναμικό του παρόν, ο θεατρικός οργανισμός «Εποχή» του Βασίλη Παπαβασιλείου. Τον θίασο αποτελούσαν η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, η Σοφία Σεϊρλή, η Ελένη Κοκκίδου, η Μάνια Παπαδημητρίου, ο Σταύρος Ζαλμάς, ο Γιάννης Ρήγας, ο Θοδωρής Γκόνης, ο Πέτρος Φιλιππίδης, κ.ά.
Πρώτες παραστάσεις της «Εποχής» στο «Πορεία» ήταν το Ζουβέ Ελβίρα (Μπριζίτ Ζακ), που είχε παρασταθεί τη θεατρική σεζόν 1987-1988 στο Κνωσός, και δεύτερη η Κληρονομιά (Μαριβώ), ενώ η πρώτη καινούργια παραγωγή της το Πίστη Αγάπη Ελπίδα του Χόρβατ, που ανέβηκε σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου και σκηνικά-κοστούμια του Διονύση Φωτόπουλου με πρωταγωνίστρια την Αλεξάνδρα Σακελλοροπούλου, ερμηνεία για την οποία βραβεύτηκε με το Βραβείο Κάρολος Κουν.

Τελευταίες παραστάσεις της «Εποχής» στο «Πορεία» ήταν το Να βρεις τον εαυτό σου (Trovarsi) του Πιραντέλλο και το Καλοκαίρι του Edward Bond το 1991. Το 1991 ο Μιχάλης Παπανικολάου σκηνοθέτησε στο «Πορεία» το έργο Γεύση από μέλι της Σίλα Ντελάνι, 30 περίπου χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμα του έργου στο ίδιο θέατρο από τον Αλέξη Δαμιανό.
Το διάστημα 1994-2000 το «Πορεία» λειτούργησε ξανά ως κινηματογράφος υπό τη διεύθυνση του Λυκούργου Σταυράκου.