Ο γάμος ως σύμβαση ή κοινωνικό λάφυρο. Η οικογένεια ως ανάγκη ή υποχρέωση. Η υποκρισία ως απαραίτητο συστατικό της συμβίωσης και της κοινής ζωής. Τα μυστικά και τα ψέματα ως αναπόσπαστα - άτυπα κομμάτια μιας προσωπικής συμφωνίας. Η ελευθερία και η αυτοδιάθεση ως δομικό στοιχείο του ανθρώπου, ανεξαρτήτως φύλου, κοινωνίας, εποχής.
Εκατόν σαράντα ένα χρόνια μετά τη «γέννηση» του «Κουκλόσπιτου» και της «Νόρας» από τον Χένρικ Ιψεν (Henrik Ibsen, 1828-1906), το θεατρικό έργο μοιάζει ανέπαφο από τη φθορά που θα μπορούσε να έχει επιφέρει πάνω του το πέρασμα τόσων δεκαετιών. Έκανε πρεμιέρα στο Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο του 1879 και ανήκει, μεταξύ άλλων («Πέερ Γκιντ», «Εντα Γκάμπλερ», «Βρικόλακες», «Η Αγριόπαπια», «Αρχιμάστορας Σόλνες», «Ρόσμερχολμ»), στην πλούσια εργογραφία του κορυφαίου Νορβηγού που καθόρισε το θέατρο του 20ού αιώνα.
Εξέχουσα σημασία σε αυτό έχει προφανώς η δύναμη του ίδιου του κειμένου, τα βαθιά νοήματα που διαχειρίζεται και η διορατικότητα του συγγραφέα πάνω στο διαχρονικό θέμα των ανθρώπινων - προσωπικών σχέσεων, του αρσενικού και του θηλυκού, μαζί με έναν πρώιμο φεμινισμό. Η διαχρονία του «Κουκλόσπιτου» ενδυναμώθηκε στην παράσταση του Πορεία από τη σκηνοθετική ματιά του Δημήτρη Τάρλοου που επέλεξε να το φωτίσει με τα σύγχρονα, σχεδόν σημερινά, χρώματα. Το σκηνικό που κατά τη διάρκεια της παράστασης κινείται και συμπιέζει τον χώρο είναι ένα αστικό σπίτι με το σαλόνι να αποτελεί τον βασικό τόπο δράσης. Δύο τζαμαρίες στέκονται δεξιά και αριστερά της σκηνής, πίσω από τις οποίες εξαπλώνεται ο χώρος, με το γραφείο να κυριαρχεί. Η άλλη πλευρά φιλοξενεί τη ζωντανή συμμετοχή της μουσικής στην παράσταση, στοιχείο της δράσης και του δράματος. Έπιπλα, ένα χριστουγεννιάτικο δένδρο, έργα τέχνης ολοκληρώνουν την εικόνα. Μια εικόνα που αν και ευελτπστεί να αναδείξει το θετικό πρόσημο της οικογενειακής ζωής, υπακούει τελικά και λυγίζει κάτω από το βάρος της σκιάς μιας υποκρισίας που τα καταπίνει όλα - μπας κι ύστερα καταφέρει να βγει στο φως. Η υπαρξιακή αναζήτηση άλλωστε δεν αποτελεί προτέρημα της εποχής μας. Και η Νόρα θέλει να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό της.
Φρέσκια πρόταση
Ο Δημήτρης Τάρλοου μετέφρασε, διασκεύασε και μεταφέρει με τρόπο θαρραλέο το «Κουκλόσπιτο» στον 21ο αιώνα, ολοκληρώνοντας με συνέπεια το ταξίδι της ηρωίδας και των οικείων της. Ξεκινώντας από το κείμενο, σε συνεργασία με την Έρι Κύργια, αναδεικνύει, άλλοτε με μικρά βήματα και άλλοτε με άλματα, τις πτυχές και τις πτυχώσεις της ανθρώπινης ύπαρξης-ψυχής. Οι ήρωες του Ιψεν είναι συνεπείς, όπως συνεπείς είναι και οι ήρωες του Τάρλοου, γήινοι και αναγνωρίσιμοι. Χωρίς να χάνει την ποιητικότητά της, η παράσταση καταθέτει μια νέα, φρέσκια πρόταση, που αν και ξενίζει αρχικά με την αμεσότητα του λόγου της, δεν αργεί να αποτελέσει καθρέφτη της ζωής μας.
Γι' αυτό και οι ερμηνείες εμπεριέχουν αναγνωρίσιμα προσωπικά στοιχεία, επιβεβαιώνοντας τις επιλογές του σκηνοθέτη. Η Λένα Παπαληγούρα διανύει σκηνικά την πορεία της Νόρας, από τη φαινομενική ελαφράδα και αθωότητα μιας γυναίκας που λατρεύει τα λούσα και το χρήμα, ως τη βαθιά κατανόηση του προσωπικού της αδιεξόδου. Πλάι της ο Γιώργος Χριστοδούλου, άβουλος σύζυγος που καταλήγει στην απόλυτη έκπληξη. Ξεχωριστός στον ρόλο του γιατρού Ρανκ ο Κώστας Βασαρδάνης, ένας ηθοποιός που αφήνει, πάλι, το σκηνικό του αποτύπωμα. Ο Θανάσης Δόβρης είναι ένας λιγότερο επικίνδυνος Κρόκσταντ. Ενδιαφέρουσα η μορφή της Λιντε από τη Βίκυ Κατσίκα και της κωφής ηθοποιού Όλγας Δαλέκου στον ρόλο της υπηρέτριας (Ελένη).
Η παρουσία της, μαζί με τη μουσική (Κρυσταλία Θεοδώρου), υπογραμμίζει τη διαρκή απειλή που εγκυμονεί την έκρηξη.
Μυρτώ Λοβέρδου, Τα Νέα, 29.11.2022
Περισσότερα για την παράσταση και αγορά εισιτηρίων ΤΟ ΚΟΥΚΛΟΣΠΙΤΟ
