Mόνο εύκολο δεν ήταν να είναι κόρη του Μ. Καραγάτση. Ούτε, ακόμα και τώρα, στο «φευγιό» της, να παρουσιάζεται ως η κόρη του σπουδαίου λογοτέχνη Μ. Καραγάτση και της σημαντικής ζωγράφου Νίκης Καραγάτση. Ή να τη συνοδεύει ο αστικός μύθος(;) πως αυτή είναι η «Μαρίνα των Βράχων» του Ελύτη. Γιατί όμως χρειάζονται όλα αυτά για να πούμε πως η Μαρίνα Καραγάτση έφυγε από τη ζωή; Αυτό έγινε στις 14 Ιουνίου 2024. Ηταν μια ιδιαίτερη γυναίκα, που μεγάλωσε και εξελίχθηκε και δημιούργησε όπως οι περισσότεροι: με τους δικούς της δαίμονες, τις ευκολίες της ζωής της (κυρίως οικονομικής φύσης), την οικογένεια και τους φίλους της. Τις πράξεις και τις σκέψεις της, που... είναι δυνατόν να τις γνωρίζουμε ακριβώς.
Το σίγουρο είναι πως στέλνουμε τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια στον γιο της, σκηνοθέτη Δημήτρη Τάρλοου, γιατί οι μαμάδες δεν κάνει να πεθαίνουν. Η δική του μητέρα, η Μαρίνα Καραγάτση, είχε την ευκαιρία να απαθανατιστεί στον φακό του Ανδρέα Εμπειρίκου, να σχετιστεί με τον Οδυσσέα Ελύτη, να ζήσει ελεύθερα τη ζωή της και να «φύγει» από αυτήν με την οικογένειά της γύρω της. Η ίδια ήταν αρχαιολόγος και συγγραφέας. Δεν ήταν εντελώς εύκολη η ζωή της, καθώς δεν ήταν εύκολος άνθρωπος ο πατέρας της, και η ίδια ήταν κορίτσι. Γυναίκα. Ποτέ δεν είναι εύκολο να είσαι γυναίκα, πόσο μάλλον αν κάποιος άνδρας σε κρατάει στη σκιά του. «Με τον Καραγάτση ήταν όλα ανάποδα. Οι τιμωρίες έρχονταν για πράγματα που δεν φανταζόσουν. Αν έπαιρνα κάποιο από τα τέλεια ξυσμένα μολύβια του με έβαζε τιμωρία», είχε δηλώσει στην «Εφ.Συν.» και την Εφη Μαρίνου κάποια χρόνια πριν, όταν το βιβλίο της, το «Ευχαριστημένο», είχε ανέβει στο θέατρο Πορεία σε σκηνοθεσία Δ. Τάρλοου. «Δεν ήταν εύκολο (σ.σ. να διαχειριστεί τη σχέση με τον πατέρα της). Είχαμε βρει με τη μητέρα μου έναν τρόπο, είτε σιωπώντας είτε αποδεχόμενες ό,τι έλεγε... Μεγάλωσα μ’ έναν τυφλό θαυμασμό για εκείνον. Η μάνα μου τον αγαπούσε, δεν τον αμφισβήτησε ποτέ. Εκείνος δεν πίστευε ότι οι γυναίκες μπορούν να είναι συγγραφείς. Ελεγε πως ένα και μοναδικό βιβλίο είναι ικανές να γράψουν: την αυτοβιογραφία τους. Κι εδώ που τα λέμε έτσι έγινε και με εμένα. Με συμβούλευε: αν παίρνεις από τη βιβλιοθήκη ένα βιβλίο κάθε μέρα και το διαβάζεις θα γίνεις σοφή. Δεν χρειάζεται να σπουδάσεις».
Προσωπικά δεν θα έγραφα ποτέ για κανέναν «άξιος γιος ή άξια κόρη» του τάδε ή της τάδε. Προτιμώ να «βλέπω» τους ανθρώπους αυθύπαρκτους, με τα όσα μπαγκάζια θελήσει να κουβαλάει ο καθένας (προσωπικά ή κοινωνικοπολιτικά). Ετσι θα «δω» και τώρα τη Μαρίνα. Οχι των Βράχων, όχι την κόρη του Καραγάτση. Τη Μαρίνα που όσοι την ήξεραν όλοι κάνουν λόγο για μία σοβαρή γυναίκα, αστή, για ένα σχεδόν αντισυμβατικό πνεύμα, που η ίδια επέλεγε σε ποιον, πότε και πώς θα το φανερώσει. Μία γυναίκα περήφανη.
«Νομίζω ότι επικεντρωνόμαστε στο στενά πολιτικό της χώρας μας και δεν βλέπουμε την παγκόσμια κρίση. Ο κόσμος άλλαξε εντελώς. Η τεχνολογία με τρομάζει. Οι άνθρωποι δεν έχουν επαφή, συναντιούνται μέσω του ίντερνετ. Δεν είμαι αισιόδοξη. Ακούω κάποιους που λένε: θα έρθουν και καλές μέρες. Ισως, δεν ξέρω. Εγώ, παιδί του πολέμου, θυμάμαι ότι τότε υπήρχε μια ελπίδα. Σήμερα τι;» έλεγε σε εκείνη τη συνέντευξη. Πόσο σωστή...
Νόρα Ράλλη, efsyn, 17.6.2024