Ο «Προμηθέας Δεσμώτης» είναι έργο αχρονολόγητο. Οι ειδικοί θεωρούν ότι ο μεγάλος μας ποιητής το έγραψε στον απόηχο της έκρηξης της Αίτνας γύρω στο 470 π.Χ., άλλοι μεταξύ 467 και 458 π.Χ. και άλλοι το θεωρούν όψιμο έργο του γραμμένο μετά την «Ορέστεια», συγκεκριμένα όταν διένυε την τελευταία περίοδο της διαμονής του στη Σικελία.
Η άκρως επαναστατική τραγωδία «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου, ενός Προμηθέα που παρά το γεγονός ότι βρίσκεται αλυσοδεμένος στον Καύκασο δεν υποκύπτει στο θέλημα του Δία, είναι διαχρονικά ένα μήνυμα ελευθερίας για όλους τους λαούς και για όλους τους ανθρώπους και μια πράξη αντίστασης απέναντι στην κάθε μορφή εξουσίας και βίας. Δεν αντιστέκεται απλώς ο Προμηθέας, αλλά κηρύττει έναν άλλο αγώνα και μιλάει για μια άλλη μορφή ελευθερίας. Απορρίπτει την κάθε μορφή υποταγής και μέμφεται όποιον υποτάσσεται στην εξουσία ή στην κάθε μορφής χειραγώγησης. Υπερασπίζεται την απόλυτη και αδιαπραγμάτευτη ελευθερία του ανθρώπου, την ελεύθερη βούληση, την αυτοπραγμάτωση. Είναι άλλωστε αυτός που έδωσε στους ανθρώπους τη φωτιά, τη γραφή, την ελεύθερη σκέψη και τους απελευθέρωσε από το σκοτάδι και τις δεισιδαιμονίες χωρίς να σκεφτεί καθόλου τις συνέπειες για τον ίδιο. Είναι ένα απόλυτο και εμβληματικό σύμβολο της ελευθερίας για τον κάθε άνθρωπο.
Η παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη, όλα τα παραπάνω τα υπηρετεί με έναν αριστοτεχνικό τρόπο. Καταρχάς ο σπουδαίος, κατά γενική ομολογία, ηθοποιός, Γιάννης Στάνκογλου που κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Προμηθέα, κατά τη γνώμη μου δίνει την καλύτερη παράσταση της ζωής του. Ναι, το κείμενο είναι πολύ δυνατό, αλλά ο Στάνκογλου το ερμηνεύει με τέτοια ορμή, με τέτοιο πάθος, με τέτοια ζέση, με τέτοια αγάπη, με τέτοια αρτιότητα και δύναμη που δεν θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερο στον ρόλο. Οι κινήσεις του από την πρώτη στιγμή που εμφανίζεται στη σκηνή, οι εκφράσεις του προσώπου του, η εκφορά του λόγου του αποπνέουν τέτοια θεατρικότητα που νομίζω ότι ο Αισχύλος θα ήταν πολύ περήφανος γι’ αυτή την απόδοση του ρόλου στο έργο του. Είναι τόσο αφοσιωμένος σ’ αυτό που κάνει και δοσμένος ψυχή τε και σώματι σ’ αυτό, που αγγίζει τη θεϊκή διάσταση και είναι σαν να συνομιλεί πράγματι με τους θεούς κι όχι με τους ανθρώπους.
Αλλά και οι υπόλοιποι ηθοποιοί ερμήνευσαν εξαιρετικά τον ρόλο τους. Μοναδική είναι η Νάνσυ Μπούκλη σ’ έναν άκρως απαιτητικό ρόλο αφού ισορροπεί και κινείται χορευτικά θα έλεγα πάνω σε ξυλοπόδαρα και ερμηνεύει τον ρόλο της Ιούς, η οποία σύμφωνα με τους σωζόμενους μύθους ήταν θυγατέρα του Ίασου, βασιλέα του Άργους και απογόνου του Ίαχου ή κατά άλλη εκδοχή του ιδίου του βασιλέα Ίναχου ή κατά τρίτη εκδοχή του Κορίνθιου Πειρήνα, θείου του ήρωα Βελλερεφόντη. Μητέρα της ήταν η Μελία ή η Λευκάνη. Ήταν ιέρεια της Ήρας και έγινε ερωμένη του Δία. Σύμφωνα με τις διάφορες πηγές, η περιπέτειά της άρχισε όταν η Ήρα αντιλήφθηκε την παράνομη σχέση. Τότε ο Δίας, για να την προστατεύσει από το μένος της συζύγου του, τη μεταμόρφωσε σε αγελάδα. Η Μπούκλη είναι σπαρακτική τόσο όσο να αποδώσει με πειστικότητα την οδύνη του δράματός της, κινείται με χάρη και απόλυτη ευκολία παρά τη δυσκολία με τα ξυλοπόδαρα που οφείλω να ομολογήσω είναι άκρως εντυπωσιακά, ευρηματικά και πρωτότυπα και δίνουν μια άλλη χάρη στην όλη τραγωδία.
Επίσης οι υπόλοιποι ηθοποιοί ερμηνεύουν με μια ξεχωριστή γοητεία τους ρόλους τους. Καταρχάς η ευρηματική σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη που βοηθά τους ηθοποιούς να βγάλουν τον καλύτερό τους εαυτό, τα υπέροχα, ιδιαίτερα, εντυπωσιακά και τολμηρά κουστούμια της Βασιλική Σύρμα που ντύνουν τους ηθοποιούς και «ντύνουν» πραγματικά το συναίσθημά τους και τον ρόλο τους, η υπέροχη κίνηση όλων των ηθοποιών, αλλά ιδιαίτερα του χορού (Εύη Οικονόμου), η ανεπανάληπτη μουσική που είναι άκουσμα θεών και ανθρώπων του μουσικού επί σκηνής Φώτη Σιώτα που έπαιζε βιολοντσέλο, οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου που συνέβαλαν τόσο πολύ από τη μία να αναδειχθεί η ποιότητα και η ποσότητα των συναισθημάτων των ηθοποιών και από την άλλη η όλη ευρηματικότητα της σκηνοθεσίας.
Όπως θα διαπιστώσατε από τα γραφόμενα, πρόκειται για μια μεγαλειώδη παράσταση. Δεν είναι τυχαίο ότι επί τρεις συνεχόμενες μέρες στην Επίδαυρο ήταν sold out. Όπου κι αν παίζεται, αν την χάσατε στον Βόλο, πηγαίνετε να τη δείτε! Πραγματικά θα είναι από τα πολύ ωραία θεάματα που θα έχετε δει στη ζωή σας!
Και σας αφήνω με κάτι διαχρονικό και υπέροχο που λέει στην παράσταση ο Προμηθέας: «Το μέλλον δεν ανήκει στη βία. Το μέλλον δεν ανήκει στη δύναμη. Στη λογική ανήκει το μέλλον…». Ώς την επόμενη φορά έχετε την αγάπη μου και καλή σας θέαση!
Μαρία Αλμπανίδου, e-thessalia.gr, 17.7.2022
