Είναι εξαιρετικά σημαντικό που το φετινό καλοκαίρι, ο “Προμηθέας Δεσμώτης” που σκηνοθέτησε ο Άρης Μπινιάρης επιστρέφει δυναμικά σε 32 μεγάλα περιφερειακά θέατρα της Ελλάδας, αλλά και στην Κύπρο. Γιατί θα ακουστούν για άλλη μια φορά με τρόπο μοναδικό τα λόγια ενός έργου βαθιά ουμανιστικού και αιρετικού.

Το όνομα Προμηθέας έχει ταυτιστεί με την έννοια της αντίστασης και του αγώνα κατά της δύναμης της εξουσίας. Ο αλυσοδεμένος στον Καύκασο μυθικός ήρωας αρνείται να υποκύψει στο θέλημα του Δία. Βλέποντας την αδυναμία του ανθρώπινου γένους απέναντι στη φύση, του “χάρισε” τη φωτιά και του δίδαξε τις Επιστήμες και τα Γράμματα. Ήταν σαν λέμε ο πρώτος πολιτιστικός φορέας του κόσμου μας. Και για τον λόγο αυτό τιμωρήθηκε σκληρά.

Ο τραγικός ποιητής Αισχύλος αγάπησε πολύ τον μύθο που περιβάλλει τον Προμηθέα, γι΄αυτό και του αφιέρωσε μία ολόκληρη τριλογία. Προμηθέας Δεσμώτης, Προμηθέας Πυρφόρος και Προμηθέας Λυόμενος - η σειρά κατάταξής τους είναι αμφίβολη, κανείς δε γνωρίζει ποιο έργο προηγείται και ποιο έπεται.

Ο Προμηθέας Δεσμώτης είναι ένα έργο αχρονολόγητο. Ειδικοί θεωρούν πως ο σπουδαίος τραγικός ποιητής το έγραψε στον απόηχο της έκρηξης της Αίτνας περί το 470 π.Χ., άλλοι, μεταξύ 467 και 458 π.Χ. κι άλλοι το θεωρούν όψιμο έργο του, γραμμένο μετά την Ορέστεια, συγκεκριμένα όταν διένυε την τελευταία περίοδο της διαμονής του στη Σικελία

Είναι εξαιρετικά σημαντικό που το φετινό καλοκαίρι, ο “Προμηθέας Δεσμώτης” που σκηνοθέτησε ο Άρης Μπινιάρης επιστρέφει δυναμικά σε 32 μεγάλα περιφερειακά θέατρα της Ελλάδας, αλλά και στην Κύπρο. Γιατί θα ακουστούν για άλλη μια φορά με τρόπο μοναδικό τα λόγια ενός έργου βαθιά ουμανιστικού και αιρετικού. Ενός έργου μέσα στο οποίο περιγράφονται με τρόπο τραγικά γλαφυρό οι συγκρούσεις ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους και προτάσσεται η έννοια της δημοκρατίας ενάντια στην τυραννία των θεών και κατ΄επέκταση στις ολιγαρχικές τυραννίες.

Αρκεί ωστόσο να δεις μία μόνο φορά τον Προμηθέα Δεσμώτη για να καταλάβεις το μεγαλείο του εμβληματικού αυτού κλασικού κειμένου; Σίγουρα όχι, γιατί τα κείμενα ακούγονται “αλλιώς” κάθε φορά που τα παρακολουθείς. Η βαρύτητά τους έχει να κάνει με τα βιώματα του καθενός, αλλά και με τις εκάστοτε κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. Και η χρονιά αυτή που πέρασε ήταν άλλη μία χρονιά μη κανονική, με την πανδημία να χτυπά για άλλη μια φορά “κόκκινο”, με την Ευρώπη να “φλέγεται” από έναν πόλεμο, αλλά και από την ενεργειακή κρίση να δηλώνει πια ισχυρά παρούσα..

Ιδού 5 λόγοι για τους οποίους αξίζει κάποιος να ξαναδεί την παράσταση αυτή…

Σκηνοθετικές δονήσεις με ρυθμό

Ο Άρης Μπινιάρης είναι ένας καλλιτέχνης με βαθιά γνώση της μουσικής, γι΄αυτό και στις σκηνοθετικές του προσεγγίσεις η μουσική είναι σχεδόν ταυτόσημη με τη δραματουργία. Στον Προμηθέα Δεσμώτη κατάφερε κάτι που φάνταζε αδύνατο: εμπότισε τη στατικότητα του κεντρικού ήρωα - μην ξεχνάτε πως ο Προμηθέας σε όλο το έργο είναι δεμένος σε βράχους- και των συνομιλητών του με μουσική και ρυθμό και μας χάρισε μία ιδιαίτερη προσέγγιση που, αφενός μεν ανέδειξε τη μουσικότητα, αλλά και την τραγικότητα του Αισχύλειου λόγου, αφετέρου δε απογείωσε στη φαντασία μας την εικονοποιία των όσων λέγονται επί σκηνής.

Συμπαγής και ρέουσα μετάφραση

Σπουδαίος αρωγός του σε αυτό η συμπαγής μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα. Μία μετάφραση ρέουσα -το κείμενο κυλά αβίαστα στα στόματα των ηθοποιών ακόμη κι όταν αναλώνονται στις εκτενείς μυθολογικές αναφορές του έργου και κάνει σπουδαίες φράσεις του να αντιλαλούν εκκωφαντικά- με αρκετές παρεμβάσεις και εστιασμένη στο βαθιά ανθρωποκεντρικό πλαίσιο του έργου.\

Μουσική με… ανάσες

Η ατμοσφαιρική μουσική του Φώτη Σιώτα που έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και δένει απόλυτα με το απόκοσμο ηχητικό τοπίο που δημιουργούν οι ηθοποιοί με τις ανάσες τους, τους βρυχηθμούς και τα βογγητά τους.

Ερμηνείες που βγάζουν… φωτιές

Ο Γιάννης Στάνκογλου στον ρόλο του Προμηθέα δίνει μία συγκλονιστική ερμηνεία. Ο διαρκώς αυξομειούμενος τόνος της φωνής του, οι ανάσες του, η διαρκής κίνηση του κορμιού του, η εξωτερίκευση της εσωτερικής του έντασης, το απόλυτο “παρών” του πάνω στο βράχο και ο ισορροπημένος στόμφος κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον μας.

Εξαιρετικοί και οι υπόλοιποι ηθοποιοί: ο Ήφαιστος του Δαυίδ Μαλτέζε, η «Bία» του Κωνσταντίνου Γεωργαλή και το Κράτος του Άρη Μπινιάρη αντιπροσωπεύουν τους χειρότερους εφιάλτες μας. Ο Αλέκος Συσσοβίτης εμφανίζεται ανάλαφρος, σαρκαστικός, σαν σκοτεινή φιγούρα από κόμικ και ερμηνεύει έξοχα τον Ωκεανό αντιπροσωπεύοντας την παλαιά τάξη των πραγμάτων. Στιβαρός ο Ερμής- Ιωάννης Παπαζήσης και αέρινος ο χορός των Ωκεανίδων (Δήμητρα Βήττα, Ελένη Βλάχου, Φιόνα Γεωργιάδη, Κατερίνα Δημάτη, Δάφνη Κιουρκτσόγλου, Δάφνη Νικητάκη, Γρηγορία Μεθενίτη, Αλεξία Σαπρανίδου, Θάλεια Σταματέλου) που κινείται με εντυπωσιακή αρμονία γύρω από τον βράχο του Προμηθέα.

Μεταφυσικό…τοπίο

Το επιβλητικό μεταφυσικό σκηνικό τοπίο της Μαγδαληνής Αυγερινού. Τρεις μεγάλοι βραχώδεις όγκοι δεσπόζουν επί σκηνής, ενώ ο σκοτεινός φωτισμός του Αλέκου Αναστασίου δημιουργεί την αίσθηση πως κάποιος έχει εγκλωβιστεί σ΄έναν κακό εφιάλτη μέσα σ’ ένα σύμπαν ρεαλιστικής βίας. Απόλυτα ταιριαστα τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα, αλλά και η επιμέλεια της κίνησης και οι χορογραφίες της Εύης Οικονόμου.

Γεωργία Οικονόμου, news247.gr, 20.6.2022

--> Περισσότερα για την παράσταση και αγορά εισιτηρίων ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ - ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ 2022