Είναι επιλογή και στόχευση αυτό που κάνει αυτή την άνοιξη το θέατρο «Πορεία». Δεν αποφάσισαν δηλαδή να παρουσιάσουν, απλώς, δύο –ακόμα- νεοελληνικά θεατρικά έργα. Εδώ και λίγες μέρες, σ’ αυτόν τον πληθωρικό φετινό θεατρικό Μάιο, στη σκηνή του «Πορεία», παρουσιάζονται εναλλάξ δύο παραστάσεις, που βασίζονται σε κείμενα τα οποία προήλθαν από μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία του θεάτρου: τη Σχολή Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής, με επικεφαλής τον Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη και τον Θανάση Τριαρίδη, δύο ανθρώπους που έχουν δώσει δείγματα γραφής στο κείμενο γενικά και στο θεατρικό κείμενο ειδικά. Μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2019, συνεχίστηκε διαδικτυακά την περίοδο της καραντίνας, και μέχρις στιγμής έχει δώσει 109 έργα ενώ ήδη γράφονται άλλα 50.

Για το φετινό Φεστιβάλ Νέου Ελληνικού Θεατρικού Έργου με τίτλο «Νέο Αίμα» ξεχώρισαν τα κείμενα δύο γυναικών: το «Labor» της Ανθής Τσιρούκη, που σκηνοθέτησε η Έμιλυ Λουίζου και το «Νυχιάγκ» της Ευαγγελίας Γατσωτή που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Τάρλοου. Είναι δύο από τα 56 έργα των 29 μαθητών μιας μόνο χρονιάς της Σχολής. Τα είδαμε και τα δύο την ίδια μέρα.

Labor 

Στη σκηνή του «Πορεία» έχει στηθεί (σκηνικά Θάλεια Μέλισσα) ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, με απόλυτη τάξη και επιτήδευση και απόλυτη απουσία χαλάρωσης και συναισθήματος. Μπροστά μας είναι ένα ζευγάρι (Στέλιος Μάινας, Ιωάννα Παππά) που προσπαθεί να «επικοινωνήσει» την ώρα που τρώει ένα εξίσου αποστειρωμένο φαγητό,  φορώντας… γάντια. Μιλούν για περιπτώσεις ιατρικές, αφού και οι δύο είναι πλαστικοί χειρουργοί και μιλούν μ’ έναν περίεργο τρόπο, σαν να μη θέλουν να τσαλακώσουν τους  μύες τους. Και εκεί που όλα δείχνουν ότι δεν θα διαταραχθεί η αποστειρωμένη ακινησία της ζωής τους, χτυπάει το κουδούνι και μπαίνεις το σπίτι ένας νεαρός (Ορέστης Χαλκιάς), στον οποίο έχει συμβεί κάποιο ατύχημα, έχει χάσει τη μνήμη του και ζητάει βοήθεια. Είναι ο μόνος, μέσα σ’ αυτό το άκαμπτο και αποστειρωμένο περιβάλλον, που έχει συναίσθημα και το εκφράζει. Οι δύο γιατροί μοιάζει να του προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες, αλλά στην ουσία επεμβαίνουν πάνω του, με αλλεπάλληλες επεμβάσεις και σιγά σιγά αυτό το πλάσμα –που δεν έχει καταλάβει τι του συμβαίνει, που προσπαθεί μάταια να αντιδράσει σε ό,τι συμβαίνει στο σώμα του- αφομοιώνεται. Αποκτά ένα άλλο πρόσωπο, αποκτά άλλες συνήθειες, άλλες συμπεριφορές, ενσωματώνεται στο νέο του περιβάλλον. «Η δημιουργία ενός άλλου ανθρώπου», «Το αριστούργημά μας» λέει με ανατριχιαστική ειλικρίνεια το ζευγάρι. Και είναι αυτή μία από τις φράσεις-κλειδιά του έργου, ενός έργου που είναι παραπάνω μίνιμαλ στους διαλόγους, απ’ ό,τι το σκηνικό περιβάλλον στο οποίο εξελίσσεται. Είναι η νοσταλγία της νεότητας, η αποθυμιά της, η προβολή των γονιών πάνω στα παιδιά τους, οι χειρισμοί τους, η νοσηρότητα των ανθρώπινων σχέσεων; Αυτά είναι τα θέματα που θίγει το έργο της Ανθής Τσιρούκη, πολύ αφαιρετικά όμως.

Η Έμιλυ Λουίζου, μια νεαρή σκηνοθέτιδα που εργάζεται και δημιουργεί στο Λονδίνο, αλλά θα θέλαμε πολύ να ξαναδούμε σκηνοθεσία της στην Αθήνα, παρουσίασε μια παράσταση που πραγματικά αφηγήθηκε, σκηνικά, και τη δράση και τους χαρακτήρες του έργου, έδωσε στοιχεία θρίλερ στο στόρι, καθοδήγησε εξαιρετικά τους ηθοποιούς της και θα μπορούσα να πω ότι ανέδειξε εύστοχα ένα έργο που είχε αρκετές αδυναμίες, παρότι άγγιξε ένα πολύ ευαίσθητο θέμα, δείχνοντας τι απασχολεί τη νέα γενιά συγγραφέων.  Η σκηνοθεσία της είχε άξονα, είχε ρυθμό και αισθητική και είδαμε τρεις έξοχες ερμηνείες επί σκηνής.

Νυχιάνγκ

Ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό, το οποίο σχεδίασε ξανά η Θάλεια Μέλισσα, μας υποδέχθηκε στη δεύτερη παράσταση του «Πορεία»: το σαλόνι ενός μεσοαστικού σπιτιού, κάπου στην Αθήνα, που θέλει να έχει μια ιαπωνική αισθητική, όπου η μανικιουρίστα Αργυρώ (Αλεξία Καλτσίκη σε μια σπαρταριστή ερμηνεία, εντελώς διαφορετική απ’ όσα μας έχει δείξει ως τώρα) πηγαίνει στο σπίτι της Κάλλιας (Θάλεια Σταματέλου, που δημιουργεί έναν επίσης απολαυστικό ρόλο) να της φτιάξει τα νύχια. Εντελώς διαφορετικό είναι και το έργο της νεαρής Ευαγγελίας Γατσωτή, που έχει καταιγιστικούς διαλόγους, σχεδόν υστερική πολυλογία, με απίστευτο χιούμορ και ρυθμό πινγκ πονγκ. Οι δυο γυναίκες δεν έχουν απλώς επαγγελματική σχέση, έχουν δημιουργήσει μια φιλική, σχεδόν οικογενειακή σχέση, αφού η Αργυρώ ήταν η γυναίκα που φρόντιζε τη γιαγιά της Κάλλιας πριν πεθάνει. Όταν χτυπάει επίμονα το κινητό της Κάλλιας κι εκείνη δεν θέλει να το σηκώσει, η λαϊκή αλλά πανέξυπνη Αργυρώ προσπαθεί να την κάνει να μιλήσει για ό,τι την ταλαιπωρεί. Στη διάρκεια ενός μανικιούρ αποκαλύπτονται πολλά: η αγωνία για τις σχέσεις, οι σχέσεις ανδρών και γυναικών, τα στερεότυπα, οι διαλυμένες οικογένειες, τα ένοχα οικογενειακά μυστικά, οι γυναίκες που παλεύουν χρόνια μόνες τους υπομένοντας πολλά. Κι έχουμε μπροστά μας δύο διαφορετικούς τύπους γυναικών: η Κάλλια είναι η ενοχική, η ανασφαλής γυναίκας, η μπερδεμένη. Η Αργυρώ είναι γήινη, ρεαλίστρια, μαχητική, κυνική και ευαίσθητη μαζί, γενναιόδωρη, πρακτική: «Άλλαξα άντρα, επάγγελμα και μαλλί. Μου φτάνει», λέει κάποια στιγμή.

Σ’ αυτή την παράσταση συνταίριαξαν εξαιρετικά όλοι οι αρμοί. Το κείμενο της Ευαγγελίας Γατσωτή, που έγραψε στα 18 της χρόνια (σήμερα είναι μόλις 20), που εντυπωσιάζει με τη βαθύτητα των χαρακτήρων της, με τα πολιτισμικά στοιχεία που ενσωματώνει στους διαλόγους της, με το χιούμορ της, με τις κακοφορμισμένες οικογενειακές καταστάσεις που υπάρχουν παντού. Ναι, υπάρχουν πρωτόλεια σημεία στο κείμενό της, ναι υπάρχουν πλατειασμοί, αλλά πραγματικά δεν στάθηκε κανείς σ’ αυτά μπροστά στη γενική εντύπωση. Και πιστεύω ότι η Ευαγγελία Γατσωτή θα μας αιφνιδιάσει ευχάριστα κι άλλες φορές στο θέατρο. Η σκηνοθεσία του Δημήτρη Τάρλοου, που ανέδειξε το κείμενο, οδήγησε τις ηθοποιούς σε ρόλους διαφορετικούς, είχε ρυθμό και λιτότητα μαζί. Οι δύο ερμηνείες (Αλεξία Καλτσίκη, Θάλεια Σταματέλου) με μία καταπληκτική χημεία, έφτιαξαν δύο υπέροχους ρόλους. Το «Νυχιάγχ» είναι αναμφίβολα μία από τις ευχάριστες εκπλήξεις του θεατρικού Μαϊου και μακάρι να συνεχιστεί και την ερχόμενη σεζόν.

Από τα δύο νεοελληνικά έργα που είδαμε στο «Πορεία» κρατώ επίσης ότι και οι δύο συγγραφείς, με διαφορετικό τρόπο και ύφος η καθεμιά, εστίασαν στις σχέσεις της πυρηνικής οικογένειας, σε όσα αυτή διαμορφώνει, χειραγωγεί ή διαστρεβλώνει, σε όσα τραύματα δημιουργεί. Ένα θέμα, τελικά, αστείρευτο.

Όλγα Σελλά, 19.5.2022, oanagnostis.gr