Ξεκρεμώντας τις εικόνες των λαϊκών ηρώων από τους τοίχους της ιστορίας, ο Δημήτρης Τάρλοου, παίρνοντας την τριλογία του Καραγάτση και την διασκευή του Θανάση Τριαρίδη, ανασκευάζει το παρελθόν.
Σε αυτή την αναδομημένη εκδοχή της επανάστασης του ’21, με αφορμή ένα πραγματικό γεγονός, δηλαδή έναν Κοτζαμπάση που απαρνήθηκε την πίστη του και την πατρίδα του για να εξασφαλίσει την σωτηρία του σώματός του και όχι της ψυχής του, επινοείται ο αντιήρωας Μίχαλος Ρούσης.
Όπως και ο πρωτοπόρος και πρωτοδιδάξας Φ. Ντοστογιέφσκι, έτσι και ο Τάρλοου χρησιμοποιεί ως πρωταγωνιστή, μια μελανή κηλίδα της ιστορίας. Έναν άνθρωπο γεμάτο πάθη και αδυναμίες, γεμάτο φόβους και αγωνίες, που δεν θέλει να πάρει ενεργή θέση στα πράγματα, μήτε να ηρωοποιηθεί. Απλώς να σωθεί. Έτσι ξεπούλησε κάθε ιερό και όσιο, αναβαπτίστηκε, τουρκοποιήθηκε και εν τέλη, σε μια στιγμή ακραίας αγωνίας και αδυσώπητης προσπάθειας για επιβίωση, άθελά του, ανακηρύχθηκε ήρωας.
Και δεν στέκει μισητός εμπρός μας, μήτε σκιάζεται από την απέχθειά μας. Είναι τόσο ανθρώπινος, που αναγκάζεται ο θεατής να τον καταλάβει, να σκύψει από πάνω του με κατανόηση το κεφάλι, να τοποθετήσει στην θέση του τον εαυτό του και να διερωτηθεί απλά και ξεκάθαρα αν κι εκείνος θα είχε το θάρρος να ακολουθήσει τον σωστό δρόμο, την ορθή επιλογή. -Τον ακούω τον θεατή να λέει ναι, φυσικά εγώ δεν θα πρόδιδα την πατρίδα μου ποτέ-, μα δεν είμαι βέβαιος.
Τα παλιά φρούρια γκρεμίζονται, ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και ο Μακρυγιάννης, φορώντας τις βρώμικες φουστανέλες τους γίνονται τόσο ανθρώπινοι μέσα στις αδυναμίες τους, που διερωτώμαι αν τελικά αυτή η διαφορετικότητα, ο μη ρεαλισμός και συνάμα το χιούμορ και ο λυρισμός, απομακρύνουν από εμάς την αλήθεια, ή με έναν ανεξήγητο τρόπο την φέρνουν πιο κοντά.
Ο Όθωνας και η Αμαλία ως αφηγητές από το αποστειρωμένο βάθρο των εξελίξεων χαράζουν έξυπνα τους κόμβους, διαμέσου των οποίων ανακατευθύνονται τα πράγματα και εξελίσσεται η πλοκή. Ο Τάρλοου καταφέρνει και κεντάει με τρόπο αριστοτεχνικό ένα υφαντό πυκνό, καλοδουλεμένο, που έχει χρώμα, αντίληψη, αντίφαση και ένταση και ξετυλίγει πολύ όμορφα το πεπρωμένο, τα γεγονότα, την αλήθεια και το ψέμα, το όνειρο και τον εφιάλτη, σε μια διάσταση που ίσως , να μην τολμούσαμε ούτε να φανταστούμε. Μια διάσταση σφυρηλατημένη όχι μόνο από την ιστορικά επιδέξια μεταστροφή της στείρας γνώσης, μα και από την ανάγκη μας τα πράγματα να είχαν εξελιχθεί δίχως ευτέλειες και λαϊκισμούς. Μα ποιος πραγματικά γνωρίζει, ή ακόμη και φαντάζεται όλη την αλήθεια;
Συμπυκνωμένη σκηνοθετικά δουλειά, με πλούσια ανάλυση του ανθρώπινου ψυχισμού, που απλοποιεί τα σύμβολα, απομυθοποιεί τις ασάφειες και ανακατευθύνει την τεράστια δύναμη του φόβου ευθύγραμμα επάνω στην αδυναμία, ώστε να γίνει κατανοητός.
Γιατί τίποτα δεν είναι αιώνιο και στη σκέψη αυτή η φθαρτότητα γίνεται, ο μεγαλύτερος εφιάλτης της ύπαρξης.
Ο Γιώργος Χριστοδούλου, (Μίχαλος Ρούσης), αποδίδει εύστοχα τον αντιφατικό και γεμάτο αδυναμίες χαρακτήρα του πρωταγωνιστή, προσδίδοντας ορθά όχι μόνο την γοητεία που ασκούσε στο γυναικείο φύλο μα και όλη του την εγωπάθεια. Η Βίκυ Κατσίκα ως τραγικό πρόσωπο (σύζυγος του Ρούση), πολύ καλή, ως επίσης και ο Κολοκοτρώνης, (Ήμελλος), ο Μακρυγιάννης, μα και ο Θανάσης Δόβρης ως Παπαφλέσσας, που ενώ ξεφεύγει λίγο απ’ την τονικότητα της συνολικής γραφής, παρ’ όλα ταύτα επιτυγχάνει με τρόπο χιουμοριστικό να εμβαθύνει την αλήθεια, να την φτάσει ως τα άκρα και πάλι πίσω.
Στο σύνολο της παράστασης, σημαντική ήταν η ατμοσφαιρική συμβολή της μουσικής του Άγγελου Τριανταφύλλου, που εκτελέστηκε ζωντανά και τα κοστούμια της Τζίνας Ηλιοπούλου και του Αλέξανδρου Γαρνάβου, που μας τοποθέτησαν άριστα στο χρονικό κλίμα των εξελίξεων.
Μια σπουδαία, μεγαλειώδης παραγωγή και διασκευή, όπου ο θεατής αντικρίζει μια διαφορετική εικόνα της ιστορικής αλήθειας, εντρυφεί σε βάθος στο πηγάδι της ανθρώπινης αδυναμίας και του φόβου, αναδιαρθρώνει τα στεγανά, γκρεμίζει τον ήρωα και τον αναδομεί σε νέα βάση και εν τέλη επεξεργάζεται μοναδικά την ταλάντωση της ψυχής, απέναντι στις μεγάλες της αδυναμίες και πάθη.
Bασίλης Κοκκώνης, freesunday, 7.5.2021
