Πρόκειται για έναν ηθοποιό που, άμα τη εμφανίσει του, κέρδισε την προσοχή του κοινού και την εκτίμηση των συναδέλφων του. Η εικοσιπεντάχρονη πορεία του στο θέατρο είναι συνδεδεμένη με πολλές επιτυχίες και τρεις, κατά τη γνώμη του, «μεγάλες» παραστάσεις που κατάφερε να ζήσει και νιώθει ευγνώμων γι’ αυτό.
Ο Δημήτρης Ήμελλος ξεχωρίζει και στον κινηματογράφο. Μάλιστα, σε λίγες ημέρες αναμένεται η ανακοίνωση για το βραβείο καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας στα Japanese Academy Awards, όπου η ταινία «Ο Ράφτης», στην οποία πρωταγωνιστεί, κατέχει μια από τις πέντε υποψηφιότητες ανάμεσα σε ταινίες απ’ όλο τον κόσμο.
Για εκείνον όμως, ακόμη και αυτό το «ιαπωνικό όσκαρ», δεν είναι τίποτα άλλο από κάτι που μπορεί να προκύψει: «Όταν ξεκινάς να κάνεις μια δουλειά, δεν σκέφτεσαι τι θα σου τύχει και τι όχι…», θα μου πει χαρακτηριστικά.
Με τον ρόλο του Αντώνη Φραγκιαδάκη μπήκε στα σπίτια εκατομμυρίων Ελλήνων, που μπορεί να μην τον είχαν δει ποτέ στο θέατρο αλλά εντυπωσιάστηκαν από την ερμηνεία του στη σειρά. Όπως θα μου αναφέρει: «Τώρα με τον «Σασμό», πολλές φορές με ρωτάνε, «Καλά, πώς τα καταφέρνεις με τα κρητικά;». Όταν ο χειρουργός σου κάνει εγχείρηση στο γόνατο, τον ρωτάς πώς το κάνει; Δεν οφείλει να το ξέρει; Άρα, δεν σέβεσαι τη δουλειά του ηθοποιού ως επάγγελμα».
Ο Δημήτρης Ήμελλος πιστεύει ότι το επάγγελμα του ηθοποιού χρειάζεται θεατρική παιδεία και εκπαίδευση, η έλλειψη της οποίας δημιουργεί πολλές φορές παρεξηγήσεις…
Συναντηθήκαμε στο φιλόξενο φουαγιέ του θεάτρου Πορεία, λίγες ώρες πριν την παράσταση «Ο Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου». Εκεί, ο σπουδαίος ηθοποιός μού μίλησε για τον ρόλο του Κολοκοτρώνη, τις σπουδές του στη Ρωσία και πώς βλέπει τη σημερινή κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με τον πόλεμο, τη συνεργασία του με τον αείμνηστο Λευτέρη Βογιατζή, την τηλεοπτική επιτυχία που βιώνει με τον «Σασμό», και τον γιο του Φοίβο που ακολουθεί τα καλλιτεχνικά του χνάρια.
Παράλληλα, δεν δίστασε να μιλήσει έξω από τα δόντια και για τις δυσκολίες του επαγγέλματος, τονίζοντας: «Υπάρχει ο ερασιτεχνικός αθλητισμός, υπάρχει και ο επαγγελματικός αθλητισμός. Τι θα πει, υποφέρω στον ερασιτεχνικό αθλητισμό, δεν έχει καμία σχέση μ’ αυτό που σημαίνει στον επαγγελματικό αθλητισμό. Το πού βάζεις εσύ τον πήχη και τι θεωρείς μόχθο και αγώνα και δυσκολία, είναι κάτι που δεν πρέπει να μπλέκεται. Τα πράγματα στο θέατρο δεν γίνονται αβρόχοις ποσί»…
Ο Δημήτρης Τάρλοου, που σκηνοθετεί την παράσταση «Ο Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου», σημειώνει ότι πρόκειται για μια ελεγεία πάνω στον ανθρώπινο φόβο. Εσείς πώς είδατε τη συγκεκριμένη ιστορία;
Η παράσταση βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση και το μόνο σίγουρο είναι ότι ένας τέτοιος λογοτέχνης δεν θα μπορούσε να γράψει απλά ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Είναι εμπνευσμένο από την ιστορία του παππού του και θέλει να παρουσιάσει τη δυσκολία του ανθρώπου να απολέσει τις χαρές, τις ζωές και να τις θυσιάσει για την επανάσταση.
Βάζει τον ήρωά του, που όπως λέει δεν έχει κανένα λόγο να συμμετέχει στη μάχη -έχει μια στρωμένη ζωή, περιμένει τον γιο του κ.λπ.- να μπει σε μια διαδικασία που θα ανατρέψει τα πάντα και προς άγνωστη κατεύθυνση τη ζωή του.
Ενώ εκείνος θέλει να πει λέει σ’ όλους απλά: «Μη με μπλέκετε!», δεν τα καταφέρνει και τα πράγματα έρχονται έτσι, που ο Κοτζάμπασης μέσα στην Τουρκιά είναι προδότης γιατί είναι Έλληνας και ανήκει στους επαναστατημένους και έξω από την Τουρκιά είναι πάλι προδότης γιατί πήγε με τους Τούρκους. Έχει λοιπόν κλείσει η δαγκάνα, κάνοντας εχθρούς και τους Έλληνες και τους Τούρκους.
Πώς αντιδράσατε όταν σας πρότειναν να ερμηνεύσετε τον Κολοκοτρώνη;
Στην αρχή τρόμαξα… γιατί δεν πρόκειται απλά για έναν ήρωα αλλά για ένα σύμβολο, για μια προσωπικότητα που μέσα μας έχει πάρει μυθικές διαστάσεις. Σχεδόν ταυτίζεται με τον επαναστατικό αγώνα.
Πώς προσεγγίζει κανείς ερμηνευτικά έναν ήρωα - σύμβολο;
Απομακρύνεσαι… Δεν πρέπει να πας προς τα εκεί, γιατί αυτό είναι ένα αποτέλεσμα που δεν μπορεί σε τίποτα να σε βοηθήσει.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, βέβαια, είχαμε να δουλέψουμε πάνω σ’ έναν ήρωα μυθιστορήματος. Εδώ η λειτουργία του Κολοκοτρώνη έχει σκοπό να φοβίσει τον Κοτζάμπαση, τον Μίχαλο που παράτησε τους συμπατριώτες του και βρήκε καταφύγιο στους εχθρούς.
Σήμερα υπάρχουν «ήρωες»;
Κάθε εποχή έχει τη δική της μάχη και τους δικούς της ήρωες.
Εσείς ποιους χαρακτηρίζετε «ήρωες» σήμερα;
Νομίζω ότι γενικά ο ηρωισμός έχει να κάνει με τη συνάντηση του κάθε ανθρώπου με την αποστολή του. Επειδή σήμερα όλα μοιάζουν μπερδεμένα, δεν υπάρχουν καθαρές αποστολές. Αντίθετα, είναι όλα βολεμένα σε μια κατάσταση, δεν υπάρχει ένα μεγάλο όραμα και όλα μοιάζουν συγκεχυμένα.
Όταν λοιπόν αυτό διακυβεύεται, αποκτούν αποστολή οι άνθρωποι και όταν έρθει εκείνη η ώρα, ο καθένας θα κάνει τις ηρωικές του πράξεις από το πολιτικό μέχρι το κοινωνικό και το προσωπικό επίπεδο.
Έχετε νιώσει κάποια στιγμή ότι κάνατε μια ηρωική πράξη;
Ναι, ακόμη και εγώ που δεν είμαι ήρωας, πιστεύω πως ήταν ηρωική η πράξη μου να παρατήσω ένα έτοιμο συμβολαιογραφείο και να πάω στο θέατρο με βάρκα την ελπίδα…
Και μάλιστα να μάθετε μια τόσο δύσκολη γλώσσα και να φύγετε στη Ρωσία…
Ναι, και πόσω μάλλον σε μια εποχή που γινόταν πόλεμος. Βέβαια, είχα και άγνοια κινδύνου… αλλά όπως είπα και πριν, για μένα ο ηρωισμός είναι η συνάντηση μ’ έναν προορισμό.
Μιας και αναφερθήκατε στη Ρωσία, έχοντας ζήσει εκεί, πώς βλέπετε τα γεγονότα που παρακολουθούμε όλοι με κομμένη την ανάσα; Αναφέρομαι στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Εγώ είχα πάει σε καθεστώς προ Πούτιν, επί Γέλτσιν, όταν τα πράγματα ήταν ακόμη πιο άγρια κοινωνικά. Υπήρχε τεράστια φτώχεια και φοβόσουν να κυκλοφορήσεις στον δρόμο γιατί επικρατούσε η μαφία. Αν ήξερα πού πήγαινα, πιθανόν και να μην πήγαινα…
Είχα άγνοια του κινδύνου, αλλά και μια τόσο δυνατή επιθυμία να συναντήσω αυτό το κομμάτι του θεάτρου που δεν κοίταζα τίποτα άλλο.
Τότε ήταν σίγουρα πολύ πιο επικίνδυνα τα πράγματα για να ζήσει κανείς στη Ρωσία. Τώρα μιλάμε για μια εντελώς διαφορετική συνθήκη. Τότε ήταν εντελώς διαλυμένη η χώρα. Μετά ο Πούτιν ήρθε και άλλαξε εντελώς τα πράγματα. Δημιούργησε και πάλι μια υπερδύναμη. Τώρα, δυστυχώς, έχει τα συμπτώματα της υπερδύναμης που χάνει την ανθρωπιά της.
Έχετε σήμερα φίλους εκεί; Τι σας λένε γι’ αυτή την κατάσταση;
Ναι, διατηρώ σχέσεις και έχω και μαθητές που σπουδάζουν εκεί.
Και όσο έμενα εγώ όμως, τα πράγματα ήταν πολύ επικίνδυνα. Τότε η Ρωσία είχε πόλεμο με την Τσετσενία, πολλές φορές ξυπνούσα με αντιαεροπορικά πυρά, προβολείς, σειρήνες… Υπήρχε πιστολίδι στη μέση του δρόμου. Το ‘96 η Ρωσία ήταν Τέξας στα χειρότερά της, επικρατούσε η μαφία.
Αυτό που έχω καταλάβει λοιπόν και από τη δική μου εμπειρία εκεί, είναι ότι ο ρώσικος λαός και γενικά οι λαοί στα χρόνια μας, έχουν μεγάλη απόσταση από τους κυβερνώντες τους, με αποτέλεσμα να συμβαίνουν πράγματα που κανένας δεν θέλει. Νομίζω καμία κοινωνία στον πλανήτη δεν θέλει τον πόλεμο.
Και επιπλέον χάνουμε και το δίκιο μας, όταν τιμωρούμε λαούς και όχι κυβερνήσεις.
Αυτό θα ήταν μια επόμενη ερώτηση που θα σας έκανα: πώς βλέπετε τη στάση του Υπουργείου Πολιτισμού να σταματήσει τη συνεργασία με Ρώσους καλλιτέχνες;
Θα σας πω ένα παράδειγμα: όπως και με τα γεγονότα που έγιναν πέρσι με τη διεύθυνση του Εθνικού και είχε δημιουργηθεί μεγάλη αναστάτωση, αυτός που την πλήρωσε, ξέρετε ποιος ήταν; Οι παραστάσεις! Δεν συνεχίστηκε καμία, όπως και η δική μας που ήταν να συνεχιστεί στο Εθνικό (σσςς «Ο Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου» ανέβηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό την περασμένη σεζόν και παρουσιάστηκε μόνο σε live streaming).
Πάντα λοιπόν, την πληρώνουν άλλοι ….ο λαός, οι καλλιτέχνες που δεν έχουν καμία σχέση. Αρχίζουν και πέφτουν οι ευθύνες εκεί που δεν υπάρχουν.
Είδαμε ότι δεν υπήρξε καμία πολιτική επίπτωση από το σκάνδαλο Λιγνάδη. Ούτε μια παραίτηση..
Για να είχε παραιτηθεί υπουργός σ’ αυτό το σκάνδαλο, θα έπρεπε να είχε παραιτηθεί και σ’ άλλα. Δεν περίμενα να βρει τώρα την ευθιξία η Υπουργός Πολιτισμού, ενώ τόσα χρόνια που έχουν γίνει τεράστια σκάνδαλα, δεν έχουμε δει ούτε μια παραίτηση.
Αυτό είναι σύνδρομο δικό μας και όσα έχουν γίνει, φανερώνουν και αυτό που έλεγα πριν την τεράστια απόσταση που υπάρχει μεταξύ της εξουσίας και της βάσης. Είδαμε και εδώ τη γνωστή στάση του «Δεν ξέρω… δεν γνωρίζω».
Το «Δεν ξέρω… δεν γνωρίζω» το ακούσαμε και από πολλούς συναδέλφους σας. Ισχύει πράγματι ότι δεν γνωρίζατε τίποτα;
Δεν νομίζω ότι γνώριζε κανείς για τις ποινικές πράξεις. Θα μου έκανε τρομερή εντύπωση αν γνώριζαν και δεν είχαν μιλήσει. Νομίζω ότι αυτό που ξέραμε έχει να κάνει με μια κατάχρηση εξουσίας. Από τη στιγμή που οι άνθρωποι αναλαμβάνουν θέσεις εξουσίας, αρχίζει το πρόβλημα. Επαφίεται πια στη προσωπικότητα του καθενός πώς θα συμπεριφερθεί. Δυστυχώς, έχουν δει πολλά τα μάτια μας από ανθρώπους που μόλις πήραν την εξουσία στα χέρια τους, μεταλλάχθηκαν. Στην Ελλάδα, η εξουσία μοιάζει σαν μια επιβράβευση του έργου σου, ενώ δεν έχει να κάνει μ’ αυτό. Στην πραγματικότητα πρέπει να υπηρετεί έναν κλάδο.
Υπήρχε παλιότερα, δεν ξέρω αν υπάρχει ακόμη, μια νοοτροπία ότι ο ηθοποιός πρέπει να «υποφέρει» στις πρόβες για να βγάλει ένα καλό αποτέλεσμα στην παράσταση. Εσείς έχετε συνεργαστεί με τους πολύ απαιτητικούς και «δύσκολους» σκηνοθέτες. Πώς το βιώσατε αυτό;
Υπάρχει ο ερασιτεχνικός αθλητισμός, υπάρχει και ο επαγγελματικός αθλητισμός. Τι θα πει «υποφέρω στον ερασιτεχνικό αθλητισμό, δεν έχει καμία σχέση μ’ αυτό που σημαίνει στον επαγγελματικό αθλητισμό»; Το πού βάζεις εσύ τον πήχη και τι θεωρείς μόχθο και αγώνα και δυσκολία, είναι κάτι που δεν πρέπει να μπλέκεται. Τα πράγματα στο θέατρο δεν γίνονται αβρόχοις ποσί.
Στην Ελλάδα υπάρχει ένα βασικό πρόβλημα: επειδή δεν υπάρχει παιδεία καλλιτεχνική, δεν υπάρχει μεθοδολογία, δεν υπάρχουν χειροπιαστά εργαλεία αλλά όλα στηρίζονται στην έμπνευση, το ταλέντο και την εμπειρία, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει σημείο αναφοράς. Δεν έχουν κοινό σημείο αναφοράς ούτε οι ηθοποιοί, ούτε οι σκηνοθέτες.
Όταν λοιπόν, λείπουν αυτά τα εργαλεία από τη δουλειά, αρχίζει και χάνεται ο άξονας και δεν μπορούμε εύκολα να συνεννοηθούμε.
Λένε όμως ότι οι ηθοποιοί είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι και χρειάζονται μια πιο προσεκτική μεταχείριση…
Και οι πυγμάχοι πρέπει να είναι ευαίσθητοι γιατί ουέ και αλίμονο αν παίζεις πυγμαχία και θες να τον σκοτώσεις τον άλλον. Από εκεί και πέρα όμως, δεν μπορεί ένας πυγμάχος να πει «Αμάν έβγαλα αίμα!».Φαντάζεστε έναν γιατρό να έχει αιμοφοβία;
Εσείς έχετε υποφέρει σ’ αυτή τη δουλειά;
Αν ο καλλιτέχνης στην όποια δουλειά κάνει, δεν περάσει από την απελπισία, δεν έχει αξία τίποτα... Δεν μιλάω για κανέναν ψυχαναγκασμό ή τιμωρία. Η απελπισία όμως είναι κομμάτι της δουλειάς μας. Όταν πήγα στη Μόσχα, έφτιαξα βαλίτσες και πήγα δύο φορές στο αεροδρόμιο έτοιμος να τα παρατήσω όλα. Τελευταία στιγμή όμως είπα, «όχι, θα συνεχίσω». Υπάρχει μια πλάνη και έτσι μεγαλώνουμε τα παιδιά, λέγοντάς τους ότι είναι σπουδαία, ότι μπορούν να καταφέρουν τα πάντα… Η ζωή όμως δεν είναι έτσι. Πολλές φορές το σημαντικό είναι η ήττα και όχι νίκη. Μόνο έτσι μαθαίνει ο άνθρωπος.
Επομένως, για να είναι κανείς ηθοποιός, τι χρειάζεται;
Χρειάζεται ένας συνδυασμός πραγμάτων: μια απίστευτη ισορροπία ευαισθησίας αλλά και σκληράδας ταυτόχρονα. Είναι ένας συνδυασμός πραγμάτων που ζυμώνεται μέσα στον καλλιτέχνη και ανάλογα με την περίσταση, χρησιμοποιείται το ένα ή το άλλο κομμάτι.
Το ταλέντο έχει να κάνει και με την ευφυΐα;
Σαφώς αλλά επιμένω ότι για μένα είναι θέμα παιδείας. Αυτός είναι ο ακρογωνιαίος λίθος. Όχι μόνο στο σχολείο αλλά και την παιδεία στον εκάστοτε επαγγελματικό χώρο.
Δεν σεβόμαστε τη δουλειά αυτή ως επάγγελμα. Γιατί; Γιατί εμείς οι ίδιοι έχουμε αποδεχθεί ότι αυτή η δουλειά δεν είναι αντικείμενο σπουδής. Γι’ αυτό βλέπουμε ότι φιλοδοξία του ηθοποιού είναι να γίνει σκηνοθέτης, δηλαδή να έχει άλλους υπό την μπαγκέτα του. Λες και αυτό είναι η προαγωγή του… Καμία σχέση! Αυτό είναι μια μεγάλη παρεξήγηση.
Η δουλειά του ηθοποιού δεν είναι να εκτελεί οδηγίες του σκηνοθέτη, αυτή είναι η εντύπωση για τη δουλειά μας. Η δουλειά του σκηνοθέτη δεν είναι να λέει στον ηθοποιό πώς να παίξει, αυτή είναι η εντύπωση του σκηνοθέτη.
Και όλα αυτά συμβαίνουν επειδή δεν υπάρχει κανονική εκπαίδευση, ούτε ηθοποιών ούτε σκηνοθετών, είναι όλα εμπειρικά.
Τώρα με τον «Σασμό» πολλές φορές με ρωτάνε «Καλά, πώς τα καταφέρνεις με τα κρητικά;» Όταν ο χειρουργός σου κάνει εγχείρηση στο γόνατο, τον ρωτάς πώς το κάνει; Δεν οφείλει να το ξέρει; Άρα δεν σέβεσαι τη δουλειά του ηθοποιού ως επάγγελμα.
Για τη συγκεκριμένη ερμηνεία σας όμως, μπορούμε να πούμε ότι ο κόσμος χαίρεται που βλέπει μια τόσο καλή ερμηνεία στην τηλεόραση….
Όχι, δεν λέτε στον γιατρό που σας έκανε καλά, «Τι ταλαντούχος που είσαι!», και δεν το λέτε γιατί ξέρετε ότι είναι επαγγελματίας και αποδέχεστε τη σοβαρότητα του επαγγέλματός του. Στον ηθοποιό δεν γίνεται αυτό, γιατί δεν τον θεωρούμε επαγγελματία.
Ακούω στις εκπομπές να λένε «Είναι νέος, ωραίος και ταλαντούχος». Μα γι’ αυτά τα πράγματα δεν χρειάζεται κόπος, είναι δοσμένα. Πώς μπορεί να είναι προσόν αυτά;
Δεν υπάρχει ούτε γνώση ούτε εκτίμηση για το επάγγελμα του ηθοποιού. Εγώ έφτασα 54 να κάνω τηλεόραση, δηλαδή πριν δεν ήμουν ταλαντούχος; Τώρα έγινα; Δεν υπάρχει κριτήριο εδώ. Αυτό που μετράει είναι ποιος σε ξέρει, τι κασέ παίρνεις… Πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με τη φύση της δουλειάς μας.
Εσείς είχατε τη τύχη να συνεργαστείτε με τον Λευτέρη Βογιατζή και σας θυμάμαι πριν πέντε χρόνια σε μια διημερίδα που είχε γίνει για εκείνον, να λέτε ότι «Στόχος του ήταν να μην είναι ηθοποιός» και ότι στις πρώτες παραστάσεις στο «Ύστατο Σήμερα» σας είχε κάνει εντύπωση «πόσο κακός ηθοποιός ήταν…».
Ποτέ δεν έπαιζε καλά! Ποτέ δεν είχε στόχο να παίξει καλά! Δεν τον ενδιέφερε! Εμάς μας ενδιαφέρει πολύ να παίξουμε καλά, να είμαστε καλοί στη σκηνή. Τον Λευτέρη καθόλου. Ήθελε μόνο να υπάρχει στη σκηνή, να βλέπει, να παρακολουθεί. Δεν πίεζε ποτέ τα πράγματα. Ήταν μια στάση πάνω στη δουλειά. Αυτό εννοώ «κακός ηθοποιός», δεν ήθελε να είναι ηθοποιός. Γιατί ο ηθοποιός είναι συνυφασμένος με το ότι με «βλέπουνε». Εκείνος το είχε αφαιρέσει αυτό από τον εαυτό του. Τον ενδιέφερε να αρέσει μ’ άλλο τρόπο, τον ενδιέφερε να υπάρχει και να λειτουργεί πάνω στη σκηνή. Πίστευε ότι αν κάτι λειτουργήσει, θα αρέσει κιόλας.
Στις παραστάσεις του, όμως, υπήρχε κάτι που σήμερα δεν βλέπουμε. Πολλές πολλές πρόβες, μήνες ολόκληρους… Είναι αυτός ένας λόγος που όλο και πιο σπάνια βλέπουμε παραστάσεις τέτοιου επιπέδου;
Είναι ένα θέμα αυτό σήμερα. Τότε ήταν μια εποχή που υπήρχαν κάποιες θεατρικές κυψέλες, σημεία αναφοράς. Μπορεί όμως αυτό που ζούμε σήμερα να είναι μια μετάβαση σε κάτι άλλο…. Κανείς δεν το ξέρει αυτό. Και η εφηβεία είναι γεμάτη σπυράκια. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι ωραίο το παιδί. Μπορεί τώρα να βγάζουμε μερικά σπυράκια μέχρι να καθαρίσει το πρόσωπο.
Από την άλλη μεριά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι περάσαμε και πολλές δύσκολες καταστάσεις τα τελευταία χρόνια στο θέατρο, τόσο με την πανδημία όσο και με τα σκάνδαλα. Όλα αυτά νομίζω ότι κατά κάποιο τρόπο έχουν κλυδωνίσει τη θεατρική οικογένεια.
Επίσης, υπάρχουν άνθρωποι που σπουδάζουν έξω και που χρειάζονται χρόνο για να ενσωματωθούν στον χώρο.
Παρόλα αυτά, εγώ έχω δει σπουδαίες στιγμές του θεάτρου τα τελευταία χρόνια. Το πρόβλημα είναι η διάρκεια… Σήμερα δεν υπάρχουν χώροι όπως το Αμόρε, η Πειραματική Σκηνή ή το Εμπρός παλιότερα…
Μέρη που ήξερε ο θεατής ότι θα δει παραστάσεις από ένα επίπεδο και πάνω…
Ναι, εγώ θα το έλεγα παραστάσεις με μια ταυτότητα… Τώρα έχει χαθεί η ταυτότητα των πραγμάτων. Το πρόβλημα βέβαια στην Ελλάδα είναι ότι η ταυτότητα πολλές φορές συνδέεται με το πρόσωπο. Όταν τελείωσε ο Κουν δεν υπήρχε καμία συνέχεια. Δεν υπάρχει η μέριμνα να συνεχιστούν τα πράγματα. Στη ρώσικη σχολή για παράδειγμα, συνεχίζουν να δουλεύουν, ενώ ο Στανισλάφσκι έχει πεθάνει πάνω από έναν αιώνα. Δεν έσβησε με τον θάνατό του. Αυτό σημαίνει ότι γεννήθηκαν οι προϋποθέσεις, ώστε να υπάρχει μέλλον.
Ας μιλήσουμε λίγο και για την τηλεοπτική σας επιτυχία. Είστε 20 χρόνια ηθοποιός. Πώς αντιμετωπίζετε τώρα την ξαφνική δημοσιότητα που έχετε από μια σειρά που αγαπάει πολύ το κοινό;
Δεν μου συμβαίνει αυτό στα 25, ώστε να μην ξέρω πώς να το διαχειριστώ… Νομίζω ότι και λόγω της ηλικίας με προσεγγίζουν διαφορετικά, μου μιλάνε στον πληθυντικό, ίσως καταλαβαίνουν ότι έχω κάνει άλλα πράγματα πιο πριν και δεν περίμενα τον «Σασμό». Αισθάνομαι ότι υπάρχει μια εκτίμηση στο πρόσωπό μου.
Σας είχαμε δει και στο «Δέκα» πριν πολλά χρόνια. Την αποφεύγατε την τηλεόραση ή δεν είχατε προτάσεις;
Την απέφευγα, ναι. Ήμουν πολύ σκληροπυρηνικός. Δεν μου άρεσε η δημοσιότητα, ήθελα να έχω και προσωπική ζωή, μεγάλωνα και το παιδί…
Δεν ήμουν όμως επιλεκτικός μόνο στην τηλεόραση και στο θέατρο δεν πήγαινα όπου να’ ναι. Ήθελα να είμαι σε συγκριμένα σχήματα. Δεν μπορεί να επιλέγεις με κριτήριο μόνο τα χρήματα. Φυσικά έχω πει «ναι» σε πράγματα που δεν μ’ ενθουσίαζαν, γιατί έπρεπε να δουλέψω, αλλά έχω πει περισσότερα «όχι».
Δεν είναι η δημοσιότητα η δουλειά μου και ήθελα να την αποφύγω. Ήξερα πάντα ότι, στο πλαίσιο της δημοσιότητας, θα μου ζητηθούν πράγματα που δεν αφορούν τη δουλειά μου και θα έπρεπε να κάνω εκπτώσεις.
Τι είδους εκπτώσεις;
Επειδή η τηλεόραση είναι ένα καθαρά εμπορικό κομμάτι, όλες οι διαδικασίες είναι πολύ γρήγορες, δεν γίνονται πολλά γυρίσματα, δεν υπάρχουν πρόβες και δεν ένιωθα τον εαυτό μου έτοιμο να μπει σε μια τέτοια διαδικασία. Εγώ είμαι λάτρης της πρόβας και τώρα χρησιμοποιώ πολύ χρόνο για να σκεφτώ τι θα κάνω την επόμενη μέρα στο γύρισμα. Ενώ βλέπω άλλους συναδέλφους που έρχονται για να γυρίσουν κατευθείαν. Δεν σημαίνει ότι εκείνοι κάνουν λάθος, απλά εγώ λειτουργώ διαφορετικά.
Από την άλλη μεριά, η προετοιμασία είναι δύσκολη όταν έχεις να κάνεις δέκα δουλειές. Αν κάνεις δέκα μαζί, δεν κάνεις καμία…
Μήπως είστε αυστηρός με τον εαυτό σας;
Δεν είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου… είμαι με τη διαδικασία. Εγώ ποτέ δεν έβλεπα σίριαλ.
Όταν παρακολουθείτε τώρα τον «Σασμό», δεν σας αρέσει;
Όταν την παρακολουθώ, τη βλέπω μ’ άλλο μάτι γιατί είμαι από μέσα. Όμως καταλαβαίνω ότι δεν μπορούν να αρέσουν τα πάντα. Είναι σειρά, δεν είναι μια ταινία. Εγώ, για να είμαι ειλικρινής, είμαι και της μικρής φόρμας, δεν μου αρέσουν οι μεγάλες φόρμες λόγω του πλατιασμού που έχουν. Μπορείς να παρατηρήσεις ωραίες σκηνές, καλούς ηθοποιούς… Προσωπικά όμως δεν είναι το φόρτε μου η τηλεόραση. Όταν έμαθα ότι η σειρά θα είναι καθημερινή, προσπάθησα να αποφύγω, όσο μπορούσα, τη σαπουνόπερα.
Δεν έχει ενδιαφέρον όταν σε μια σειρά μιλάνε όλοι το ίδιο, είναι όλοι βαθιά δυστυχισμένοι… Αυτό νομίζω είναι και το πρόβλημα στην Ελλάδα, ότι η δραματική σειρά είναι δραματική και η κωμική, κωμική. Λες και η ζωή είναι ή το ένα ή το άλλο. Η ζωή είναι ένα μωσαϊκό πραγμάτων, τα έχει όλα!
Παράλληλα με την επιτυχία της σειράς, συμμετέχετε με την ταινία «Ο Ράφτης» της Σόνια Λίζα Κέντερμαν, στην υποψηφιότητα για το βραβείο καλύτερης ξένης ταινίας των Japan Academy Awards, τα «ιαπωνικά όσκαρ», όπως τα λένε. Το φανταζόσαστε ποτέ;
Όταν ξεκινάς να κάνεις μια δουλειά, δεν σκέφτεσαι τι θα σου τύχει και τι όχι… Νομίζω ότι ήταν μια ωραία ταινία, αισιόδοξη, ήταν μια νίκη της ζωής, όχι μια ήττα.
Ποιο είναι το μεγαλύτερό σας ελάττωμα;
Το πείσμα μου …
Είναι ελάττωμα το πείσμα;
Είναι και ελάττωμα, γιατί καμιά φορά είμαι τόσο πεισματάρης που δεν βλέπω άλλα πράγματα, και εγωισμός βέβαια υπάρχει μέσα σ’ αυτό. Νομίζω ότι έχω τα ελαττώματα της δουλειάς. Επίσης, πολλές φορές βάζω τη δουλειά πάνω από τη ζωή. Φεύγουν άνθρωποι και στιγμές από δίπλα μου γιατί δεν περισσεύει χρόνος. Δίνομαι απόλυτα σ’ αυτό που κάνω και μερικές φορές χάνω την ισορροπία.
Αν είχατε απέναντί σας τον μικρό εαυτό σας, εκείνο το αγόρι που άφησε τη Νομική και πήγε στη Μόσχα. Τι θα του λέγατε;
Ωραία ερώτηση! Θα του έκανα την ίδια ερώτηση που μου έκανε και ο πατέρας μου τότε: «Είσαι σίγουρος ότι αξίζει τον κόπο;» «Μπορείς να το σηκώσεις;» Το λέω από βίωμα αυτό, γιατί από τα 30 μέχρι τα 40, κάθε χρόνο έλεγα πως θα αλλάξω δουλειά. Μέχρι που στα 40 δεν ήξερα τι άλλο να κάνω και το πήρα απόφαση. Και όχι γιατί κάποιος με βασάνιζε αλλά οι απαιτήσεις της υποκριτικής ήταν δυσβάστακτες. Θα σας πω μια φράση του Πήτερ Μπρουκ που μου αρέσει πολύ: «Δεν είμαστε Θεοί αλλά αυτό που κάνουμε το υπονοεί». Όπως και να έχει, πας να φτιάξεις μια ζωή, αυτή είναι η δουλειά σου.
Στον γιο σας, τον Φοίβο τι είπατε όταν σας είπε ότι θα ασχοληθεί με τη σκηνοθεσία;
Του είπα: «Αρκεί να πιστεύεις ότι είσαι φτιαγμένος γι’ αυτό».
Θα συνεργαστείτε;
Μακάρι να ήξερα, αν με πάρει… Μέχρι στιγμής το αποφεύγει και νομίζω ότι είναι και λογικό, όταν είσαι νέος, δεν θες να συνδέεσαι με το όνομά των γονιών σου. Αλλά επειδή έχει μεγαλώσει στο θέατρο ο Φοίβος, ξέρει τους καλύτερους ηθοποιούς στην Ελλάδα. Οπότε σ’ όποιον και να ζητήσει να παίξει σε ταινία του, δύσκολα θα του το αρνηθεί.
Μου μιλήσατε για τη μεγάλη αφοσίωση που έχετε στη δουλειά σας. Παρόλα αυτά, υπάρχει κάτι μη καλλιτεχνικό που σας χαλαρώνει; Κάποιο χόμπι;
Ναι, προσπαθώ να βρίσκω χρόνο και μένω στη φύση για καιρό. Κάνω αποτοξίνωση, κλείνω και το κινητό.
Θα ήθελα να σας ρωτήσω μια πιο προσωπική ερώτηση, εμπνευσμένη από τον «Σασμό». Ο Αντώνης Φραγκιαδάκης είναι βαθιά αφοσιωμένος για πολλά χρόνια στη γυναίκα που αγαπάει και ας μην την έχει. Θα μπορούσατε ποτέ να κάνετε κάτι ανάλογο;
Κοίταξε να δεις, ο Φραγκιαδάκης έχει παντρευτεί. Είναι παντρεμένος με τη δουλειά του! Σ’ αυτό ταιριάζουμε.
Έχετε ζήσει πολλές υπέροχες συνεργασίες και ρόλους στην καριέρα σας. Παρόλα αυτά, υπάρχει κάποιος ρόλος ή συνεργασία που ονειρεύεστε;
Αν μου έλεγες ότι πεθαίνω σήμερα… θα ήμουν εντάξει, γιατί είμαι χορτασμένος από αυτά που έχω κάνει. Ρόλους δεν ονειρεύομαι ποτέ γιατί το θέμα είμαι με ποιους θα συνεργαστείς και κάτω από ποιες συνθήκες. Δεν έχει νόημα να παίξεις τον Άμλετ σε μια παράσταση που δεν θα θυμάται κανείς, ενώ μπορείς να έχεις τον μικρότερο ρόλο σε μια παράσταση και να σε θυμάται το κοινό χρόνια.
Ονειρεύομαι μεγάλες παραστάσεις και αυτές είναι σπάνιες. Εγώ, ευτυχώς, έχω ζήσει τρεις, δεν θα σας τις αναφέρω. Αλλά το τρεις, το θεωρώ πάρα πολύ… Γιατί μιλάω για μεγάλες παραστάσεις, όχι για καλές παραστάσεις.
Τι είναι λοιπόν για εσάς μια «μεγάλη παράσταση»;
Είναι κάτι που θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπεις τη δουλειά σου και τη ζωή σου.
Αυτό το καταλαβαίνατε όταν το βιώνατε ή το συνειδητοποιήσατε αργότερα, κοιτώντας πίσω στο παρελθόν;
Το καταλαβαίνεις… Το νιώθεις, ξέρεις ότι αυτό δεν είναι όπως τα υπόλοιπα που έχεις κάνει. Είναι μια παράσταση που νιώθεις ότι έχεις μεγαλώσει μέσα εκεί, όπως ο στίχος του Ελύτη: «Είχανε περάσει μέρες πολλές μέσα σέ λίγην ὥρα»..
Η δουλειά του δεν είναι η αστυνομία, είναι μια στάση που έχει πάνω στον άνθρωπο, είναι περισσότερο φιλοσοφικό. Περισσότερο τον ενδιαφέρει η διαδικασία του να προλάβει το κακό παρά τι θα κάνει όταν γίνει. Θέλει να αλλάξει μια κοινωνία και όχι να τιμωρήσει ένα έγκλημα, είναι πιο υπαρξιακό το ζήτημα. Νομίζω λοιπόν, ότι ο χαρακτήρας του υπάρχει παντού, και στους φίλους του και στον ερωτά του. Έχει μια ιδεολογία που ξεπερνά και τον ίδιο και καθορίζει όλη του τη ζωή.
Γιώτα Δημητριάδη, texnes-plus.gr, 8.3.2022
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Περισσότερα για την παράσταση και αγορά εισιτηρίων:
