«Η Νύχτα της Ιγκουάνα» έρχεται στο θέατρο Πορεία. Πείτε μας δυο λόγια για το έργο.
«Η Νύχτα της Ιγκουάνα» θεωρείται από πολλούς το τελευταίο καλό έργο του Tenessee Williams. Σίγουρα ήταν η τελευταία του εμπορική επιτυχία. Μάλιστα το 1964 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Τζων Χιούστον με σπουδαίους πρωταγωνιστές, τον Ρίτσαρντς Μπάρτον, την Αβά Γκάρντνερ, την Ντέμπορα Κερ. Διαδραματίζεται στο Μεξικό, σ'ένα παρακμιακό ξενοδοχείο σ’έναν λόφο, σχεδόν απομονωμένο απ’τον πολιτισμό. Εκεί καταφεύγουν κάποια πρόσωπα σε μια οριακή στιγμή της ζωής τους. Ο βασικός ήρωας, ο Λώρενς Σάννον (Ιωάννης Παπαζήσης), πρώην ιερέας και νυν ξεναγός, βρίσκεται για άλλη μια φορά λίγο πριν την κατάρρευση, κυνηγημένος απ’τό «στοιχειό» του. Η επαφή του με την Μαξίν, την υπερσεξουαλική ξενοδόχα (Μαρία Κεχαγιόγλου) και με την ζωγράφο Χάννα (Σύρμω Κεκέ), θα τον κάνουν, εντέλει να συμφιλιωθεί με τους δαίμονες του και να πάρει σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή του.
Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο;
Στο συγκεκριμένο έργο με γοήτευσαν καταρχάς οι «λοξοί» του ήρωες: πρόσωπα που δυσκολεύονται να ισορροπήσουν το πνεύμα με το σώμα τους (όπως ίσως και ο ίδιος ο συγγραφέας), πρόσωπα που αδυνατούν να ζήσουν μια «φυσιολογική» ζωή (εάν υποθέσουμε πως υπάρχει κάτι τέτοιο). Το έργο «ανοίγει» πέρα απ’τον ρεαλισμό, προς χώρους υπαρξιακής αναζήτησης αλλά και προς τη μεταφυσική. Τέλος με συγκινεί η πίστη του συγγραφέα στην «καλοσύνη των ξένων» την οποία αποθεώνει ως την μεγαλύτερη ανθρώπινη αρετή.Οι τρεις βασικοί ήρωες καθορίζονται από το σεξ, ή την έλλειψή του. Σωστό ή λάθος;
Σωστό. Αυτό που ωστόσο έχει ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως το ίδιο το σεξ, όπως εξάλλου έχει ειπωθεί, έχει σχέση με οτιδήποτε άλλο εκτός απ’την ίδια την σεξουαλική πράξη. Οι ήρωες δείχνουν να φοβούνται ή ν’αποζητούν απελπισμένα το σεξ, αλλά στην ουσία, όλο αυτό έχει να κάνει με τη σύνδεση. Εκεί είναι το θέμα. Η αδυναμία τους να συνδεθούν: με τους άλλους, με τον εαυτό τους, αλλά και με την πραγματικότητα. Οπότε περιφέρουν την τραυματισμένη ψυχή τους, ζητώντας ανακούφιση.
Η αρχική μορφή του έργου έχει υποστεί επεξεργασία από τον Τενεσί Ουίλιαμς. Και εσείς με τη σειρά σας το διασκευάσατε. Έχει αλλάξει κάτι σημαντικά;
Το έργο είχε ξεκινήσει ως διήγημα και μάλιστα ήταν πολύ διαφορετικό απ’τό υπάρχον τελικά, έργο. Το θέμα της ομοφυλοφιλίας υπήρχε στην αρχική μορφή, αλλά εξαλείφθηκε στην πορεία - προφανώς ως αποτέλεσμα αυτολογοκρισίας του συγγραφέα. Η δική μου διασκευή συνίσταται αποκλειστικά σε κοψίματα- είχα την αίσθηση ότι το έργο εξηγούσε τον εαυτό του περισσότερο απ’όσο χρειαζόταν.
Έχει λεχθεί ότι η Χάννα είναι ο πιο ώριμος και αισιόδοξος χαρακτήρας του Ουίλιαμς. Ισχύει?
Η Χάννα είναι ένας από τους πιο παράξενους και γοητευτικούς ρόλους που έχει πλάσει ο Tenessee Williams- ένας σχεδόν μεταφυσικός χαρακτήρας. Είναι τόσο ανοιχτή απέναντι στους άλλους, τόσο πρόθυμη ν’ακούσει και να βοηθήσει χωρίς να κρίνει. Η ιδιότητα που της δίνει ο συγγραφέας δεν είναι τυχαία: ζωγραφίζει ή σκιτσάρει ανθρώπινα πρόσωπα- έχει εξασκηθεί στο να τα παρατηρεί, να πιάνει «κάτι» στο βλέμμα τους όπως λέει χαρακτηριστικά, ν’αγγίζει ίσως κάποιο βαθύτερο κομμάτι της ψυχής τους. Επιπλέον η ίδια, ταξιδεύοντας απ’την εφηβεία της με τον παππού της, δεν έχει προσωπική ζωή, δεν δίνει χώρο στην σεξουαλικότητα της, δεν μπορεί καν ν’αντέξει το ερωτικό άγγιγμα. Η Χάννα έχει κάποια χαρακτηριστικά που βρίσκουμε σε ιέρειες ή προφήτισσες- είναι ο κρίκος με το μεταφυσικό, που τόσο έντονο είναι στο συγκεκριμένο έργο. Δεν είναι τυχαίο που στο τέλος του έργου, αφού έχει εκτελέσει την αποστολή της σχετικά με τον Σάνον, τον κεντρικό ήρωα, νοιώθει σαν να έχει αδειάσει και λέει χαρακτηριστικά: «Νιώθω τόσο κουρασμένη. Ποτέ στη ζωή μου δεν ένιωσα τέτοια κούραση». Η Χάνα καθρεφτίζει τον Σάννον στην πιο κρίσιμη φάση της ζωής του, και τον ωθεί προς τη ζωή, προς τα μπρος, δίνοντας του μια ώθηση που τον βγάζει απ’το σκοτάδι.
Η απελευθέρωση της ιγκουάνα λειτουργεί ως συμβολισμός ή ειρωνεία;
Δεν σκέφτηκα ποτέ την ειρωνική διάσταση στην απελευθέρωση της ιγκουάνα. Το έργο είναι γεμάτο αναφορές σε αρχέτυπα και σύμβολα και το πιο χαρακτηριστικό σύμβολο είναι, νομίζω η ιγκουάνα: η αιχμαλωσία και η απελευθέρωση της. Μερικές φορές, η απελευθέρωση, που είναι τεράστια πράξη, μπορεί να συμβεί με τον λιγότερο ηρωικό και ένδοξο τρόπο- όπως συμβαίνει στο συγκεκριμένο έργο.Πώς προσεγγίζετε σκηνοθετικά το έργο;
Ο πρωταγωνιστής του έργου, αναφέρεται σε δύο πραγματικότητες τις οποίες βιώνουμε, το πραγματικό και το φανταστικό. Μάλιστα δυσκολεύεται να διακρίνει ποια απ’τις δύο είναι πιο πραγματική. Προσπάθησα να δω σκηνοθετικά και τις δύο αυτές πραγματικότητες, δίνοντας κανονικό σκηνικό χώρο στον εσωτερικό κόσμο του κεντρικού ήρωα. Και καθώς είναι βέβαιο πως μέσα του υπάρχει και ζει και το κακό που έχει προκαλέσει στους άλλους με τις πράξεις του, δημιούργησα μια περιοχή όπου απεικονίζεται όλο το κακό που έχει κάνει.
Ο τόπος έχει σημασία στο έργο. Το εκμεταλλεύεστε αυτό σκηνογραφικά;
Ο τόπος, στο συγκεκριμένο έργο είναι κομβικής σημασίας. Γιατί είναι τόσο πραγματικός, όσο και συμβολικός. Η έντονη παρουσία της φύσης- κάτι που δεν υπάρχει σε κανένα άλλο έργο του Williams, λειτουργεί συμβολικά ως μια «μήτρα» στην οποία επιστρέφουν τα πρόσωπα και κυρίως ο κεντρικός ήρωας, καθώς όλοι έχουν ανάγκη από τη μητρική αγκαλιά- η παρουσία της αιώρας ως λίκνου είναι χαρακτηριστική. Αυτόν τον διπλό χαρακτήρα του τόπου προσπαθήσαμε ν’αποδώσουμε (σκηνικά: Τίνα Τζόκα, εκτέλεση: Ελίνα Λούκου).Επόμενα σχέδια;
Τον Φεβρουάριο θ’ανέβει στο Εθνικό ο «Ματωμένος Γάμος» του Λόρκα σε δική μου σκηνοθεσία, ενώ ένα επόμενο σχέδιο περιλαμβάνει τον «Μισάνθρωπο» του Μολιέρου.
Η πανδημία σε μεγάλο μέρος της μας βύθισε σε μια αδράνεια, σε μια ζωή με άνω τελεία. Επηρέασε την καλλιτεχνική σας έμπνευση η κατάσταση αυτή;
Επηρέασε κάθε σημείο της καθημερινότητας, αλλά και της εσωτερικής μου ζωής, εφόσον έπληξε την επαφή μου με τους ανθρώπους. Ακόμα δεν έχω/ έχουμε, νομίζω ,αντιληφθεί το μέγεθος της επίπτωσης. Εύχομαι αυτή η έλλειψη ασφάλειας που μας δημιούργησε, να μη μας κάνει λιγότερο τολμηρούς στην εξωτερίκευση όσων θέλουμε να πούμε με το έργο μας.
Ιωάννα Βαρδαλαχάκη, Ναυτεμπορική, 1.11.2021
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Περισσότερα για την παράσταση και αγορά εισιτηρίων:
