Ο κατά Άρη Μπινιάρη «Προμηθέας Δεσμώτης» απλώνεται σε όλες τις διαστάσεις του χρόνου, ως ένας μύθος ταυτόχρονα αρχαϊκός, αρχέγονος, άχρονος και μελλοντ(ολογ)ικός. Η ιστορία του Τιτάνα που τιμωρήθηκε από τον Δία γιατί χάρισε τη φωτιά στους ανθρώπους έρχεται από τα βάθη του χρόνου και του κόσμου, διαπερνάει το παρόν και αγγίζει το μέλλον, ως φουτουριστική δυστοπία. Ένα έργο που ξεκινάει με –και ταυτίζει– το Κράτος και τη Βία (τους δύο υπηρέτες του Δία που οδηγούν τον Προμηθέα στον έρημο τόπο του μαρτυρίου του) παίρνει στην παράσταση τη μορφή ενός απανθρωποποιημένου κόσμου. Ενός κόσμου που εξουσιάζεται από ανέκφραστους αφέντες που σέρνουν αλυσοδεμένους δούλους με τρομακτική όψη, ενός κόσμου που δεν χωράει καμία μελωδία παρά μόνο στριγκούς ήχους, λυγμούς, μεγεθυμένους ψιθύρους και βαθείς αναστεναγμούς.
Στον αντίποδα, υψώνεται η πληγωμένη αλλά και κραταιή φιγούρα του Προμηθέα, ερμηνευμένου από τον Γιάννη Στάνκογλου. Αν και ο αισχυλικός ήρωας βιώνει πληθώρα συναισθημάτων (ερημιά, παράπονο, θυμό, ανωτερότητα λόγω της γνώσης του για τα μελλούμενα), αυτός της παράστασης εκφράζει μόνο την οργισμένη ένταση ενός ήρωα που μιλάει εξ ονόματος των ανθρώπων, μια που με το δώρο της φωτιάς αποκαλύπτεται ως φορέας και ευρετής του ίδιου του ανθρώπινου πολιτισμού, των επιτευγμάτων του ανθρώπου.
Στη θεώρηση του Μπινιάρη, οι κόσμοι που συγκρούονται είναι εύγλωττα απεικονισμένοι. Οι φορείς ή οι δούλοι της εξουσίας έχουν σβησμένα χαρακτηριστικά και ομοιόμορφη όψη (κοστούμια: Βασιλική Σύρμα, επιμέλεια μακιγιάζ: Εύη Ζαφειροπούλου): ο Ωκεανός, ως πολιτικάντης που ρητορεύει για την προσαρμογή στις συνθήκες (Αλέκος Συσσοβίτης), ο Ερμής, υπηρέτης και απεσταλμένος του Δία, για να αποκαλύψει το εύρος της τιμωρίας που περιμένει τον Προμηθέα (Ιωάννης Παπαζήσης) – και από την άλλη, ο ματωμένος, γήινος και σάρκινος ήρωας, και στο πλάι του οι Ωκεανίδες, σαν ένα πρόσωπο, που προστρέχουν προς συμπαράστασή του (κίνηση: Εύη Οικονόμου). Η Ιώ (Ηρώ Μπέζου), θύμα κι αυτή της δυναστείας του Δία, μισή άνθρωπος μισή ζώο, ολοκληρώνει τη δυσοίωνη μορφή που ενδύει η παράσταση στο έργο, ενώ ο λόγος του ποιητή (στην –αρκετά ελεύθερη– μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα), όπου έχουν προστεθεί και μέρη άλλων κειμένων, αποκτάει σχεδόν χειροπιαστή οντότητα, γίνεται ένας επιπλέον πρωταγωνιστής.
Η τραχιά παράσταση με τις υψηλές εντάσεις, βυθισμένη στα σκοτάδια και πλημμυρισμένη από μεταλλικούς ήχους (μουσική: Φώτης Σιώτας) αποτυπώνει μια οριακή στιγμή της ανθρωπότητας, δεν παύει όμως να καταλήγει βαθιά ανθρωποκεντρική, έτσι όπως εστιάζει στην ανθρώπινη δύναμη και την ανατολή ενός καινούργιου κόσμου. Μόνη ένσταση το γεγονός πως ξεκινάει και ολοκληρώνεται στον ίδιο τόνο, χωρίς κλιμακώσεις, παύσεις ή ανάσες, μέσα σε ένα ηχητικό περιβάλλον που επιβάλλεται ακόμη και στη λειτουργικότητα του λόγου, ειδικά όσον αφορά τα κομμάτια του Χορού.
Τόνια Καράογλου, Αθηνόραμα, 2.9.2021
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Περισσότερα για την παράσταση και αγορά εισιτηρίων:
