Μερικά πράγματα στη ζωή είναι αμετάφραστα, όπως άλλα είναι άρρηκτα, κι ίσως καλύτερα έτσι. Η έκφραση "Eyes wide shut" που αποδίδεται στα ελληνικά με το "Μάτια ερμητικά κλειστά", εμπεριέχει μια σημαντική αλήθεια: τα μάτια της ψυχής μας είναι ορθάνοιχτα μόνον όταν τα σφαλίζουμε για να παραδοθούμε στην αγκαλιά του Μορφέα. Μόνον τότε κυριαρχεί η παραίσθηση του ασυνειδήτου και ερχόμαστε σε επαφή με τις βαθύτερες επιθυμίες, τους ανομολόγητους φόβους μας. Οι εικόνες που βλέπουμε είναι παράδοξες, όσο και αποκαλυπικές. Κανένα όνειρο, όσο ζωντανό και εάν είναι, δεν μπορεί να αποδοθεί καλλιτεχνικά. Όλα τα καλά έργα τέχνης, όμως, έχουν την ασυνάρτητα συνεκτική ποιότητα των ονείρων. Πρόσφατα διαπίστωσα ότι ούτε ένα όνειρο θυμάμαι να αφηγηθώ! Υπέροχα σκέφτηκα. Θα δω σήμερα ένα και μετά θα το αφηγηθώ! Όνειρο κατά παραγγελία! Και πράγματι: Το ίδιο βράδυ είδα όνειρο που μετά θυμόμουν, μπήκα μάλιστα τις επόμενες μέρες, ή μάλλον νύχτες, σε κυκεώνα ονείρων όλο και πιο επικίνδυνων και δραματικών.

Βρίσκομαι σ' ένα αεροπλάνο. (Για μια περίοδο έβλεπα συνεχώς ότι μπορώ δια της οράσεως να προβλέπω την πτώση τους ή και να καταρρίπτω ο ίδιος αεροπλάνα.) Το αεροπλάνο στο οοίο επιβαίνω έχει τη διαρρύθμιση λεωφορείου με την τελευταία σειρά καθισμάτων ενωμένη. Εκεί κάθομαι. Παραδόξως μπροστά υπάρχουν δύο γυάλινες πόρτες, μέσα από τις οποίες μπορώ και βλέπω το εσωτερικό του πιλοτηρίου και τον ορίζοντα. Πετάμε σχετικά χαμηλά, πάνω από θάλασσα που λαμπυρίζει κάτω από τις αχτίδες του ήλιου. Είμαστε στο Αιγαίο. Αίφνης μου προξενεί εντύπωση ότι πετάμε τόσο χαμηλά. Μαζί μου είναι μάλλον η μητέρα μου και τα παιδιά μου, αλλά έχω μόνο την αίσθηση τους. Διακρίνω στον ορίζοντα ένα νησί να πλησιάζει. Είναι το νησί μας.. Η Άνδρος. Εμείς όμως δεν έπρεπε να πηγαίνουμε εκεί! Το αεροπλάνο όλο και χάνει ύψος και διακρίνω πιο καθαρά τη Χώρα και το σπίτι μας.

Πρέπει να πάρουμε ύψος, αλλιώς θα συντριβούμε στο βουνό! Όμως το παράξενο αεροπλανάκι προσγειώνεται μαλακά μέσα στον όρμο πάνω στο νερό. Χωρίς κραδασμούς, χωρίς θόρυβο, χωρίς πανικό. Η πόρτα ανοίγει και σπεύδω να βγω. Μπροστά μου είναι άνθρωποι, μέχρι τη μέση στο νερό. Το ακύμαντο και χλιαρό. Κατεβαίνω τη μικρή σκαλίτσα και μπαίνω κι εγώ στο νερό. Κοιτάζωπίσω μου με κάποια αγωνία, να δω πού είναι η μητέρα μου και τα παιδιά μου. Βλέπω άλλους να κατεβαίνουν, αλλά εκείνους πουθενά. Παραδίδομαι στη ροή των ανθρώπων που βγαίνουν.

Αναζήτησα μια κάποια ερμηνεία αυτού του ονείρου. Τελευταία κατακλύζομαι από αίσθημα ματαιότητας . Ζώντας στο κέντρο, διαπιστώνω καθημερινά την πλήρη διάρρηξη του κοινωνικού ιστού και αστικού πλαισίου, μια τραγική επιστροφή σε μία ζούγκλα, όπου επικρατεί η βία, καμία ψευδαίσθηση ασφάλειας ή χαράς. Στο όνειρο υπάρχει η αίσθηση της αποτυχημένης απόδρασης από μια άθλια πραγματικότητα. Η επιθυμία εξεύρεσης ενός εξωτικού άγνωστου παραδείσου, Η μαλακή προσγείωση στα πάτρια εδάφη, που μοιάζει με δυστύχημα, είναι αίνιγμα. Είναι η Άνδρος ο μόνος προορισμός; Ο τελικός προορισμός; Μια λύση ανάγκης; Ο φόβος του μοιραίου υποχωρεί, καθώς διαπιστώνω οτι δεν συντριβήκαμε, αλλά βρεθήκαμε σε μιαν άλλη πραγματικότητα. Δεν καταβάλω ιδιαίτερη προσπάθεια να σώσω τους δικούς μου, παρότι ανησυχώ. Οι αντιστάσεις μου έχουν καμφθεί. Συμβιβασμός; Σοφή επίγνωση; Αδυναμία δράσης; Αδύνατη απάντηση. Πάντως η ακύμαντη και συννεφιασμένη θάλασσα, τα χλιαρά νερά του Νημπορριού που φτάνουν μέχρι τη μέση, όλα μου θυμίζουν το τελευταίο έργο της γιαγιάς μου, Νίκης Καραγάτση. "Αποχαιρετισμός στην Άνδρο" λεγόταν. Αποχρωματισμένη ηρεμία. Ελπίδα στους επόμενους. Παράδοση στο επερχόμενο. Απελπισία. Ευτυχία.

Επιμέλεια: Μαίρη Αδαμοπούλου

11.12.2019, ΤΑ ΝΕΑ