Η ιστορία της ζωής σας είναι κινηματογραφική. Αλλά πριν δούμε τα καρέ της, πείτε μου για τις πρόβες που κάνετε στο θέατρο Πορεία.
Δημιουργούμε μια ιστορία πάνω σε μια σύνθεση στίχων ελλήνων ποιητών, όπως οι Ελύτης, Σεφέρης, Κάλβος, Σολωμός, Καβάφης Καρυωτάκης, Πολυδούρη, Καββαδίας, Σαπφώ με θεματική τον έρωτα. Κεντρικός άξονας της ιστορίας μας είναι το "Εις την οδόν των Φιλελλήνων" του Εμπειρίκου. Στόχος μας είναι να "ξεκολλήσουμε" την ποίηση από τις σελίδες των βιβλίων και από τη στενή συνθήκη του αναλογίου και να την αντιμετωπίσουμε ως αυτό που πραγματικά είναι. Κάτι άκρως επαναστατικό, φλέγον και απελευθερωτικό.
Δηλαδή κάτι πραγματικά επικίνδυνο.
Ακριβώς. Είναι μια αληθινά δημιουργική διαδικασία που στοχεύει ουσιαστικά στην ομορφιά και την αλήθεια, δύο στοιχεία που μοιάζει να έχουν εκλείψει. Σε μια πραγματικότητα όπου κυριαρχούν η βία και ο εκχυδαϊσμός των πάντων, η δουλειά αυτή μου θυμίζει τα λουλούδια που φυτρώνουν από μόνα τους μέσα από την άσφαλτο στην άκρη του δρόμου και σε κάνουν να αναρωτιέσαι το πώς. Πιστεύω πως η ποίηση σήμερα είναι ανάγκη και επείγει. Επίσης θέλω να προσθέσουμε οτι για μένα είναι ευλογία το ότι συνάντησα τον Δημήτρη Τάρλοου και συνεργάζομαι μαζί του.
Τι σας γοητεύει;
Είναι ένας άνθρωπος με βαθιά πίστη, γνώση και αγάπη σε αυτό που κάνει. Δεν συμβιβάζεται, ούτε επαναπαύεται. Πυρήνας της δουλειάς του είναι πάντα μια βαθιά αλήθεια. Είναι ένας αληθινός καλλιτέχνης και για μένα είναι δάσκαλος. Το θέατρο Πορεία είναι κατά κάποιο τρόπο η οικογένεια μου πλέον και εκεί μέσα προσπαθώ ακόμη να βρω την καλλιτεχνική μου ταυτότητα.
Αυτό συνδέεται και με την απόφαση που είχατε πάρει να μη δουλέψετε φέτος, αλλά τελικά θα ανέβετε και πάλι στη σκηνή.
Έπρεπε να πάρω μια απόσταση από τα πράγματα διότι τα τελευταία χρόνια εργαζόμουν συνεχώς, έπειτα συνέβησαν στη ζωή μου πολλά πράγματα σε αυτό το διάστημα. Ήθελα να εμβαθύνω και σ' εμένα, να κοιτάξω μέσα μου. Ένα πολύ κοντινό μου πρόσωπο νόσησε από καρκίνο και το περάσαμε όλο μαζί, με ό,τι συνεπάγεται. Όλο αυτό άφησε έναν απόηχο. Μπήκα στη διαδικασία να σκεφτώ τι γίνεται στη ζωή μου, τι θέλω, τι έχει σημασία.
Τι έχει σημασία;
Σίγουρα δεν έχει τόσο πολλή σημασία η δουλειά. Είχα πέσει σε αυτήν την παγίδα γιατί μέσα από αυτή βοήθησα τον εαυτό μου. Σημασία έχουν οι ανθρώπινες σχέσεις και οι στιγμές που ζούμε. Ύστερα από έναν χωρισμό και από τη φάση του θυμού άρχισα να νοιώθω χαρούμενη για ό,τι έζησα και ό,τι έδωσα. Και να γυρνούσα πίσω, πάλι το ίδιο θα έκανα. Αυτό για εμένα είναι η αγάπη. Η ειλικρίνεια απέναντι στα συναισθήματα μας και στη ζωή. Για μένα αυτή είναι η πραγματική ομορφιά και σε αυτή πιστεύω απόλυτα. Είναι η πίστη μου και η θρησκεία μου. Να αγκαλιάζω καθετί άσχημο που έχω ζήσει. Ουσιαστικά με έσωσαν οι δυσκολίες.
Ζήσατε στιγμές απελπισίας μέχρι να φτάσετε σε αυτήν την συνειδητοποίηση;
Δεν ήταν καθόλου εύκολος ο δρόμος. Με τον βιολογικό μου πατέρα δεν έχω σχέσεις, ήταν εξαφανισμένος. Οι γονείς χώρισαν όταν εγώ ήμουν μωρό και ο πατέρας μου ήταν μια μορφή που εμφανιζόταν και εξαφανιζόταν. Έπαιρνε τηλέφωνο, ερχόταν να με δει και μετά, για έναν χρόνο, μπορεί να μην τον έβλεπα.
Σας πλήγωνε αυτό;
Δεν το έχω κατανοήσει ακόμα και είναι ένα πεδίο που παλεύω στην ψυχοθεραπεία μου. Είναι ακόμη αφιλτράριστο αυτό το στοιχείο. Τη σχέση μου με τον πατρέρα μου δεν την έχω αποκωδικοποιήσει ακόμα.
Πότε αρχίσατε ψυχοθεραπεία;
Όταν μπήκα στη σχολή. Για αρκετά χρόνια ήμουν σε ένα διαρκές on-off. Ξεκινούσα ψυχοθεραπεία και σταματούσα. Εδώ και έναν χρόνο πηγαίνω αδιάλειπτα.Είχα ανάγκη από μια καθοδήγηση και το έκανα απολύτως συνηδειτά. Υπάρχουν στιγμές που με δυσκολεύει, δεν μου αρέσει, δεν περνάω καλά. Όμως, μόνο έτσι μπορώ να αναγνωρίσω και να κατανοήσω τί μου συνέβη.
Όπως ότι είχατε δεδομένη την έλλειψη σταθερότητας.
Ακριβώς. Μεγάλωσα με τη μητέρα μου και τον πατριό μου με πολλή αγάπη. Φυσικά όχι αυτό που βλέπεις στις οικογενειακές διαφημίσεις. Έμεναν σε ξεχωριστά σπίτια και πολύ συχνά έφευγαν ταξίδια. Έτσι λοιπόν ως παιδί ήμουν αρκετά μόνο. Αναγκάστηκα ν' αναλάβω εμένα από πολύ νωρίς -ίσως περισσότερο από τα άλλα παιδιά της ηλικίας μου-.
Αυτό είναι μια πληγή;
Βέβαια! Τότε δεν το καταλάβαινα, αλλά, ναι, έτσι είναι.
Και έρχεται η απώλεια της μητέρας σας και του πατριού σας.
Ήμουν 19 ετών όταν σκοτώθηκαν και αισθάνθηκα μετέωρη. Δεν είχα αποφασίσει τι θέλω να κάνω στη ζωή μου. Η μητέρα μου ανησυχούσε και με έγραψε στο Αμερικανικό Κολλέγιο. Παρακολουθούσα κάτι άσχετα μαθήματα: φιλοσοφία, ιταλικά, business. Υπήρχε στην άκρη του μυαλού μου το να δώσω σε μια δραματική σχολή. Όταν έφυγαν οι δικοί μου, αποφάσισα να πάω να το κάνω. Επέλεξα το Εθνικό και το Ωδείο. Αν δεν πετύχαινα στις εξετάσεις, δεν θα δοκίμαζα δεύτερη φορά.
Είχατε κάποια ιδέα από τον χώρο;
Καμία. Τα περισσότερα παιδιά που είχαν πάρει μέρος τότε στις εξετάσεις ήταν πιο προετοιμασμένα. Εγώ ήμουν μπροστά τους "τίποτα". Αλλά λόγω της απώλειας που βίωνα τότε "έφερα" κάτι πάνω μου. Οι άνθρωποι που με πέρασαν στις εξετάσεις τότε δεν γνώριζαν κάτι. Θεώρησαν οτι παίζω καλά, ότι ήμουν βουτηγμένη σε ένα συναίσθημα.
Με ποιο κείμενο είχατε διαγωνιστεί;
"Δούλες" και "Ιουλιέτα". Για καλή μου τύχη πέρασα στο Ωδείο. Γελάω πολλές φορές όταν ο Δημήτρης Τάρλοου μου λέει οτι έχω μια μυθιστορηματική ζωή. Οτι είμαι ένας μυθιστορηματικός χαρακτήρας. Είναι πιο ενδιαφέρουσα αυτή η διατύπωση από το "έχεις περάσει δύσκολα".
Πότε συνηδειτοποιήσατε το βάρος των δυσκολιών;
Το λογικό θα ήταν να πω, όταν έμαθα πως έμεινα μόνη στη ζωή. Θυμάμαι οτι δε με άφησαν να πάω να κάνω την αναγνώριση της μητέρας μου. Επίσης οτι ανέλαβα όλα τα διαδικαστικά της κηδείας και ό, τι άλλο χρειαζόταν. Μπήκα σε ένα τρανς και τα έκανα μηχανικά. Δεν ήμουν "εκεί", ευτυχώς, διότι θα κατέρρεα. Αργότερα άρχισαν τα πράγματα να λειτουργούν και κατάλαβα το βάθος τους. Η μητέρα μου μού λείπει σε στιγμές μικρές.
Πώς νοιώθετε την απουσία της;
Όπως όλοι οι άνθρωποι τις μαύρες στιγμές μου που με πιάνει απελπισία. Λέω "δεν τα έχω κάνει σωστά στη ζωή μου, έπρεπε να τα είχα κάνει αλλιώς, πού πηγαίνω". Αναρωτιέμαι αν οι επιλογές μου είναι σωστές. Από την άλλη, εμφανίζονται γεγονότα στη ζωή μου - σκληρά, βαριά, έντονα, δεν ξέρω πώς να τα χαρακτηρίσω - που μου μαθαίνουν πράγματα. Επιλέγω να τα βλέπω ως μαθήματα. Περισσότερη απελπισία ένιωσα όταν αρρώστησε ο φίλος μου και δεν μπορούσα να τον βοηθήσω. Ήμουν ανήμπορη και τρόμαξα.
Τι μπορεί να διδαχθεί από ένα τόσο βαρύ πένθος;
Για να επιστρέψουμε στην έλλειψη σταθερότητας που βίωσα στη ζωή μου από παιδί, έμαθα ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και να μην επαναπαύομαι. Έχω επίσης μία δουλειά που αλλάζει συνεχώς, είναι θνησιγενής. Η ζωή μου κινείται γύρω από αυτό. Ένα επίσης σημαντικό μάθημα είναι ότι έμαθα να δέχομαι τα συμβάντα. Να μην αρνούμαι τις δυσκολίες και να τις κοιτάζω κατάματα. Να λέω - αυτό είναι, ας δούμε πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε, με ό,τι όπλα έχουμε.
Πιέζατε τον εαυτό σας;
Συνεχώς, να δώσω κι άλλο, να γίνω καλύτερη στη δουλειά, να εργάζομαι ασταμάτητα. Είχα ψύχωση. Αλλά κατάλαβα ότι πρέπει να ρίξω τους ρυθμούς. Παραδέχτηκα ότι μπορεί να μην είχα να δώσω πολλά ή να μην είμαι καλή σε κάτι. Δεν χάλασε ο κόσμος αν σε μια παράσταση δεν είμαι καλή. Προσπαθώ να λέω στον εαυτό μου "δεν πειράζει". Έπασχα από πολύ μεγάλο άγχος. Μπήκα σε ένα τρανς τελειότητας. Αποφάσισα όμως ότι δεν χρειάζεται να είμαι τέλεια. Βρήκα τη δύναμη μέσα μου όταν αντιλήφθηκα ότι έχω μόνο εμένα και σωτηρία δεν υπάρχει αν δεν προσπαθήσω εγώ. Αν βρίσκομαι μέσα στη θάλασσα, πρέπει να κολυμπήσω για να σωθώ και όχι να περιμένω να έρθει ένα καράβι να με μαζέψει. Έμαθα κολύμπι ενώ πνιγόμουν, δεν είχα άλλη επιλογή.
Αισθανθήκατε ποτέ ότι σας βλέπουν διαφορετικά εξαιτίας της σκληρότητας που σας έδειξη η ζωή;
Το παρουσιαστικό μου -επειδή είμαι μικροκαμωμένη- ερχόταν σε αντίθεση με την ιστορία της ζωής μου. Προκαλούσε εντύπωση. Όμως, τι θα περάσει από τη ζωή σου δεν μπαίνει σε τέτοια μέτρα. Θυμάμαι κάποια στιγμή στη Σαμοθράκη, όπου ήμουν διακοπές, προσπαθούσα να ανέβω ένα μονοπάτι κι ένας παππούς μού λέει: "το βουνό δε θέλει τεχνική, θέλει ψυχή". Και το κράτησα αυτό και για τη ζωή μου και για το θέατρο.
Ζωή Λιάκα
5.12.2019, ΤΑ ΝΕΑ
