Ελάχιστες φορές καταφέρνει μια θεατρική παράσταση να εντάξει τον θεατή στο κλίμα, την ατμόσφαιρα αλλά τελικά και μέσα στο ίδιο το γεγονός που αφηγείται. Όταν δε αυτό επιτυγχάνεται για μια από τις πιο σκληρές, πολύνεκρες αλλά και ηρωικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας μας, με μόνο μέσο τη δραματική αφήγηση και ερμηνεία, την ψυχεδελική, όπως αρμόζει στη φρίκη του πολέμου, μουσική και τον φωτισμό με λάμψεις που παραπέμπει σε νυχτερινό βομβαρδισμό, τότε έχουμε να κάνουμε με μια εκδήλωση που προσεγγίζει τη βιωματική εμπειρία, των συναισθημάτων και της αγωνίας των Ελλήνων μαχητών της Βορείου Ηπείρου.
Ο Άρης Μπινιάρης ξεπέρασε ίσως τον εαυτό του και μαζί με τον Κώστα Σεβδαλή και την τριμελή μπάντα τους, μας φέρνουν στο νου και στην ψυχή τις διηγήσεις των παππούδων μας για το Έπος, αλλά και την απώλεια και τη φρίκη, των μαχών του 1940 απέναντι στα υπέρτερα ιταλικά στρατεύματα.
Στο Ύψωμα 731 γράφτηκε μια από τις ενδοξότερες -αλλά και πιο παράδοξες- σελίδες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι κατά πολύ λιγότεροι Έλληνες αναχαίτισαν την εαρινή επίθεση του Ντούτσε και τις λυσσαλέες εφόδους του ιταλικού στρατού, από έδαφος και αέρα.
Όπως διαβάζουμε στην περιγραφή της παράστασης Ύψωμα 731 που παίζεται στο Θέατρο Πορεία:
«Στην παράσταση, με όχημα την αφήγηση των γεγονότων, η μάχη ανάγεται στο υπαρξιακό και ψυχικό πεδίο των ανθρώπων· εκεί όπου νικάει ο παράδοξος τρόπος σκέψης, αυτός που αντιβαίνει στην κοινή αντίληψη και έρχεται σε σύγκρουση με τις εκάστοτε κρατούσες αντιλήψεις ή την κοινή λογική· εκεί όπου η νίκη του παράδοξου τρόπου σκέψης περιέχει ως κεντρική έννοια την αξία της ελευθερίας, απέναντι σε μια δύναμη, που αρχικά φαντάζει άτρωτη, και που προσπαθεί βίαια να εγκαθιδρύσει στο υπαρξιακό και ψυχικό πεδίο των ανθρώπων ένα πρότυπο κανονικότητας και ομογενοποίησης που τελικά μας απομονώνει από την ίδια τη ζωή.» Πληροφορίες που αντλούνται από εφημερίδες και μαρτυρίες της εποχής, καθώς και συνεντεύξεις και απομνημονεύματα ανθρώπων που συμμετείχαν στη μάχη, μεταστοιχειώνονται σε μουσική, κίνηση και λόγο».
Απόλυτα πετυχημένα. Ειδικά όσοι έχουν ακούσει από αυτόπτες μάρτυρες τα γεγονότα, ή έχουν διαβάσει προσεχτικά τις ιστορικές περιγραφές, θα συναισθανθούν ίσως έναν μικρό μέρος της αγωνίας και του σθένους των παππούδων μας, που πολέμησαν λυσσαλέα, μην κάνοντας ούτε ένα βήμα πίσω, νιώθοντας ότι στα 731 μέτρα του υψώματος φυλάττουν της ελευθερία της πατρίδας.
«Προμηνύεται μεγάλη επίθεση του εχθρού. Εμψυχώστε τους άντρες σας και δώστε την έντολη ότι δεν θα υποχωρήσει κανείς ούτε ένα βήμα πίσω. Ο εχθρός θα περάσει από τις θέσεις μόνο αν είναι άπαντες νεκροί», επαναλαμβάνουν τις εντολές του Γενικού Επιτελείου οι ηθοποιοί, αποκαλύπτοντας στους θεατές το πιο σκληρό και βίαιο πρόσωπο του θανάτου, μέσα στην παράνοια της μάχης. Και πολλά ακόμα...
Από τους ανηλεείς βομβαρδισμούς του υψώματος, που ανέσκαψαν τελείως το φυσικό ανάγλυφο της περιοχής, μέχρι τις μάχες σώμα με σώμα με τις ξιφολόγχες, και την τελική παραδοχή της ήττας του Ντούτσε που παρακολουθούσε ο ίδιος τη μεγάλη μάχη, ο θεατής θα νιώσει σαν να βιώνει αυτό που πετυχημένα ο σκηνοθέτης αποκάλεσε - αλλή η επίσημη ιστορία που διδασκόμαστε ίσως αδίκησε - ως «Θερμοπύλες» της εποχής μας.
Η θεατρική τέχνη με την παράσταση αυτή διορθώνει επιτέλους ένα μεγάλο της κενό.
Αγορά εισιτηρίων: "Ύψωμα 731"
Σωτήρης Σκουλούδης, zougla.gr, 24.4.2019
