Με αυτήν τη δουλειά επιβεβαιώνεται πως το φαινόμενο «Μπινιάρης» δεν αφορά μόνον έναν ταλαντούχο δημιουργό, που έχει επινοήσει το δικό του μουσικό τρόπο να αφηγείται τα κείμενα, αλλά για κάτι ουσιαστικότερο.
Σε όποιον έχει δει κάποια από τις προηγούμενες ανάλογες δουλειές του Άρη Μπινιάρη, το «Θείο τραγί» ή το «’21», είναι γνώριμος αυτός ο χαρακτηριστικά δικός του τρόπος. Αυτό που έρχεται να επιβεβαιώσει το «Ύψωμα 731» είναι πως δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με έναν καλλιτέχνη που παραδίδει βαθιά συγκινητικές παραστάσεις, στο όριο μεταξύ θεατρικής αφήγησης, μουσικής περφόρμανς και δραματοποιημένης συναυλίας.
Το ενδιαφέρον του Μπινιάρη για την ελληνική Ιστορία ξεπερνάει το επίπεδο της «αφορμής» και προδίδει την αγωνία του να συνομιλήσει ουσιαστικά μαζί της ενώ, φέρνοντάς τη στο προσκήνιο, ανανοηματοδοτεί και τη δική μας σχέση με αυτή, μεταστρέφει το βλέμμα μας απέναντί της. Το έκανε και το –πολιτικά ταραγμένο– καλοκαίρι του 2015 με το «’21». Τότε, βασισμένος σε μαρτυρίες και κείμενα σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση, έστρεψε το βλέμμα του/μας στους «απλούς», ανώνυμους Έλληνες αγωνιστές και πολίτες μιας πατρίδας που έμελλε να προδοθεί σχεδόν αμέσως μετά την απελευθέρωσή της από ξένες και ντόπιες δυνάμεις.
Στη φετινή του παράσταση επιλέγει ένα επεισόδιο της πιο πρόσφατης Ιστορίας, την αντίσταση στους Ιταλούς κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και συγκεκριμένα τις μάχες που έλαβαν χώρα στα αλβανικά εδάφη, στο λεγόμενο «Ύψωμα 731», την άνοιξη του ’41. Η υψίστης σημασίας για την έκβαση του πολέμου απόκρουση των δυνάμεων του Μουσολίνι από μια χούφτα Έλληνες έγινε στα χέρια του Μπινιάρη μια ροκ ωδή υπέρ ελευθερίας. Η μουσική φόρμα που υιοθετεί κι εδώ δεν είναι απλώς ένας αφηγηματικός τρόπος για να «πει την ιστορία»· στην πραγματικότητα σωματοποιεί την αγωνία του και τη μεταφέρει μέσω ηλεκτρισμένων δονήσεων στην πλατεία: η φρίκη του πολέμου, η υποχρέωση να παλεύεις ενάντια στο φασισμό, η αξία της ελευθερίας επιβάλλονται χάρη στο εκρηκτικό μουσικό τέμπο αντί να παραμένουν στη σφαίρα των ιδεών. Σε εποχές, μάλιστα, που ο εθνικισμός και η πατριδοκαπηλία έχουν έρθει ανησυχητικά στο προσκήνιο αλλά κι έννοιες όπως αυτή της αγάπης για την πατρίδα έχουν διαστρεβλωθεί χαρακτηριστικά, η παράσταση αποδεικνύεται πολύτιμη.
Ο ίδιος και ο Κωνσταντίνος Σεβδαλής σε ρόλους leading performers, συνοδευόμενοι από τους μουσικούς που υπογράφουν τη μουσική σύνθεση (Βίκτωρας Κουλουμπής, Πάνος Σαρδέλης, Χρήστος Γεωργόπουλος), καθηλώνουν με ένα κείμενο που καρφώνεται στο μυαλό: «Δεκαεννιά χρονών παιδιά απ’ την Καρδίτσα, απ’ το Μέτσοβο, απ’ τα Τρίκαλα... Μέσα στον ίλιγγο θερίζαν και ψιθύριζαν: “Μητέρα, προστάτεψέ μας”... και δεν σκεφτόντουσαν παράσημα ανδρείας». Οι φωτισμοί που συνυπογράφουν ο σκηνοθέτης και ο Πάρις Μέξης δεν συνοδεύουν απλώς το θέαμα, αλλά γίνονται σκηνογραφία, μοιάζουν σχεδόν τρισδιάστατοι έτσι όπως ανασυστήνουν την αχλή του νεκροσπαρμένου πεδίου μάχης ή τον Άδη που φιλοξενεί τους πεσόντες κι εγγράφουν αυτήν τη λιτότατη παράσταση ως μία από τις εικαστικά αρτιότερες των τελευταίων χρόνων.
Τώνια Καράογλου, Αθηνόραμα****, 14.3.2019
Αγορά εισιτηρίων: "Ύψωμα 731"
