Αυτός είναι ο τίτλος της παράστασης «Ο αδαής και ο Παράφρων», μια από τις πιο σημαντικές της φετινής σεζόν. Όλα αρχίζουν ως εξής: Το βράδυ της 222ης για τη «Βασίλισσα της Νύχτας» παράστασης του «Μαγικού Αυλού», μπαίνουμε στο καμαρίνι της, από το οποίο όμως εκείνη λείπει και συναντάμε δυο άλλες φιγούρες. Τον (αλκοολικό, παχύσαρκο) Πατέρα της και τον Δόκτορα της Ιατροδικαστικής. Η Βασίλισσα της Νύχτας δεν έχει εμφανιστεί και τα δύο πρόσωπα ξετυλίγουν ένα μονολογικό διάλογο περί ανατομίας, τέχνης, επιστήμης, και …ενδοοικογενειακών σχέσεων. Απογοητευμένος πολύ ο Πατέρας από το «αναίσθητο παιδί» του («το ίδιο σου το παιδί είναι πάντα ό,τι πιο αναίσθητο»), που κάνει νερά τελευταία, αργοπορεί, απομονώνεται. Η εισαγωγή ξεκινάει. Η Βασίλισσα της Νύχτας εμφανίζεται. Ετοιμάζεται με τη βοηθό-Κυρία Φάργκο, βάφεται με πολύ άσπρο στο πρόσωπο, να τονίζεται το τεχνητό. Η 222η εμφάνιση γίνεται ένας θριαμβικός αγώνας δρόμου, τα τρία πρόσωπα μετά δειπνούν. Κι εκεί έρχεται η ανακοίνωση: η ντίβα ακυρώνει όλες τις επόμενες παραστάσεις. Οι συζητήσεις συνεχίζονται με τα ίδια θεματική μοτίβα.
Ο συγγραφέας του έργου, ο Τόμας Μπέρνχαρντ γράφει ασθματικά: σημεία στίξης ελάχιστα, μεγάλοι μονόλογοι. Αίσθηση κάπως βαριά. Κι όμως. Η παράσταση του Γιάννου Περλέγκα και της ομάδας πετυχαίνει να γίνει …θεατρική κολορατούρα*!
Τα πρόσωπα του έργου δεν έχουν ακριβώς ανθρώπινη υπόσταση, έχουν γίνει κάτι σαν προσωπεία (επιπλέον, με υπέροχο σχετικό μακιγιάζ), σαν καρικατούρες, δεν έχουν ονόματα, παρά δηλώνονται με ιδιότητες, θεατρικούς και οικογενειακούς ρόλους – μόνο τα βοηθητικά πρόσωπα ονοματίζονται. Κι αυτό αποτελεί τελικά μια διαδικασία για να αναδειχθούν ζητήματα βαθιά ανθρώπινα.
Η τέχνη, ο καλλιτέχνης, η κριτική και το κοινό. Η σοπράνο, που μιλάει με κολορατούρες, μα ασφυκτιά μες στα κοστούμια της, που «δεν είναι πια άνθρωπος, έχει μεταβληθεί σε μια ολωσδιόλου καλλιτεχνική ύπαρξη», γεμάτη «αγωνία και απέχθεια» για την όπερα, «απέραντη αβεβαιότητα». Οι Ακαδημίες που καταστρέφουν -εκμεταλλευόμενες- τα ταλέντα. Και η μάζα να απαξιώνεται.
Η επιστήμη -ο Δόκτωρ- αποκομμένη από την ανθρωπιστική της ουσία («με την ανθρωπιά τίποτα δεν κατορθώνουμε»), σε μια εμμονική ενασχόληση με την ανατομία, μα όχι στην υπηρεσία του ανθρώπου -πιο πολύ προσομοιάζει στον εξειδικευμένο τεχνοκράτη, ηδονιζόμενο από την λεπτομερέστατη ταξινομητική διδασκαλία για τα ανθρώπινα όργανα. Παρουσία άσχετη -τι κάνει στα θεατρικά καμαρίνια, ανάμεσα σε ένα γονιό και το παιδί του;- μα κυρίαρχη.
Και η πιο ανθρώπινη όψη, αυτή που τη ζούμε και τη συζητάμε πάντα μέσα από τις βιωμένες μας ταυτότητες, μέσα από τις επιστημονικές, μέσα από την τέχνη: οι σχέσεις γονιών και παιδιών, και συνολικά οι σχέσεις των «παιδιών» με όσους αποτελούν γονεϊκές φιγούρες. Ο Πατέρας έχει κρεμαστεί απόλυτα από την επιτυχία της κόρης του, οι φιγούρες αυτές έχουν χάσει «την ξεχωριστή τους υπόσταση». Γιατί το κάνουν αυτό οι γονείς; Το κίνητρό τους μπορεί να είναι το κέρδος, μπορεί να είναι η προβολή των δικών τους επιθυμιών, μπορεί να είναι κι εκείνη η «συνωμοσία» της νεκρής πια μητέρας με την κόρη-Βασίλισσα της Νύχτας εναντίον του. Πάντως, όσες απαντήσεις κι αν βρεθούν, ο τυφλός Πατέρας δε βλέπει -πριν από οτιδήποτε άλλο- τις ανάγκες του παιδιού του. Το οποίο γίνεται η τέλεια «μηχανή κολορατούρας» και ταυτόχρονα παιδί-γονέας, φιλά στο μέτωπο τον πατέρα και μεριμνά ακατάπαυστα για να φοράει τα διακριτικά του τυφλού. Της μένει η εξάντληση και η (παιδιάστικη) φαντασίωση ενός σκανδάλου – που τόσο θα κόντραρε την τελειότητα της καλλιτεχνικής της φήμης.;.
Η ομάδα φτιάχνει μια παράσταση βαθιά ποιητική κι ανθρώπινη. Όλα καλομελετημένα και αριστοτεχνικά δουλεμένα, μα το κατόρθωμά τους είναι ότι αυτό που κερδίζει τελικά εμάς τους θεατές είναι η γεμάτη συναισθήματα θεατρικότητα, η αίσθηση της προσωπικής εμπλοκής, το ότι παρίστανται, δεν αφηγούνται απλώς με εντυπωσιακά μέσα (τα οποία όμως διαθέτουν). Η αποστασιοποίηση και η κριτική συνυπάρχουν και εμβαθύνονται από την αγάπη και την τρυφερότητα που φαίνεται πως έχουν προς το έργο τους. Τρίτο ανέβασμα και μακάρι να βρει δρόμους να συνεχίσει. Είναι από τα καλύτερα πράγματα στο θέατρο τα -αρκετά- τελευταία χρόνια.
Πρόκειται συνάμα για μια ομάδα καλλιτεχνικά άριστη, που παλεύει για τα δημιουργικά και εργασιακά της αυτονόητα στο δυσμενές θεατρικό περιβάλλον του σήμερα.
Αγορά Εισιτηρίων «Ο αδαής και ο παράφρων»
Πηγή: prin.gr
Διαβάστε την κριτική της Βάλιας Μαστοροδήμου
