Πριν από οποιοδήποτε άλλο σχόλιο οφείλω να πω αυτό: με τη συγκεκριμένη παράσταση ο Γιάννος Περλέγκας διαγράφει μεμιάς όποια αμφιβολία μπορεί ή έχει διατυπωθεί για τη θεατρικότητα των έργων του Μπέρνχαρντ. Δεν είναι εύκολη περίπτωση ο Αυστριακός σπουδαίος δραματουργός. Οι χυμοί των έργων του και το πάθος με το οποίο μεταχειρίζεται τα θέματά του κρύβονται πίσω από ένα χείμαρρο λέξεων, παραληρηματικές επαναλήψεις κι εκτενείς μονολόγους, πίσω από την επαναληπτικότητα σχολίων και αφορισμών που προκύπτουν, σβήνουν κι επανακάμπτουν σαν μέσα από ομόκεντρους κύκλους. Ακριβώς αυτήν τη θεατρικότητα, που δεν αποκαλύπτεται με την πρώτη και βάζει δύσκολα σε σκηνοθέτη και ηθοποιούς, αναδεικνύει η παράσταση, απογειώνοντας μάλιστα επί σκηνής ένα έργο που πραγματεύεται την ίδια την τέχνη και την αγωνία του καλλιτέχνη/δημιουργού.
Η σοπράνο που αποθεώνεται ως Βασίλισσα της Νύχτας στον «Μαγικό αυλό» του Μότσαρτ, εγκλωβισμένη στις υπέρμετρες προσδοκίες του Πατέρα της, ο οποίος παράλληλα αποδεικνύεται άριστος, αν και άτυπος, μαθητής του Δόκτορα, που τον κατακλύζει με λεπτομερέστατες ιατρικές περιγραφές της ανατομίας και της νεκροτομίας, είναι τα βασικά πρόσωπα στα οποία στηρίζει ο συγγραφέας τη σκηνική του πραγματεία πάνω στο τρίπτυχο τέχνη - επιστήμη - οικογένεια. Αυτό του δίνει το βήμα για να επεκταθεί με το χαρακτηριστικά καυστικό, χολερικό του ύφος σε πλήθος υποθεμάτων που τον «καίνε»: τη σχέση καλλιτέχνη και κοινού, τον ρόλο της τέχνης και των τεχνοκριτικών, τα δεσμά της οικογένειας και τις γονεϊκές προσδοκίες που καταδυναστεύουν τα παιδιά, τον εγκλωβισμό της επιστήμης στο στείρο ακαδημαϊσμό και ακόμη πολλά, που τα κεντάει αριστοτεχνικά σε ένα κείμενο πολλαπλών αντικατοπτρισμών, συνθέσεων και αντιθέσεων.
Το ευτύχημα είναι πως η συγγραφική ευφυΐα του Μπέρνχαρντ συναντάει τη σκηνική ευφυΐα του Γιάννου Περλέγκα, ο οποίος, εκτός του σκηνοθετικού τολμήματος, αναλαμβάνει και την ερμηνεία τού –μεγάλης έκτασης και ιδιαίτερης δυσκολίας λόγω των ιατρικών όρων– ρόλου του Δόκτορα. Το θέμα όμως δεν είναι τεχνικό, είναι απολύτως ουσιαστικό: η παράσταση που παραδίδεται στους θεατές είναι ένα αψεγάδιαστο έργο τέχνης σε όλες του τις παραμέτρους. Εκ πρώτης όψεως, πόσο όμορφη! Το σκηνικό (Λουκία Χουλιάρα) με τους μαύρους γεωμετρικούς όγκους, που προσομοιάζει σε λαβύρινθο ή/και ανθρώπινο εγκέφαλο, δικαιώνεται τόσο με τη χρήση του όσο και με το «διάλογο» που ανοίγει με θεματικά πεδία του έργου. Μέσα του φιλοξενεί πέντε δραματικούς κλόουν, καθώς ο Περλέγκας βλέπει πως η σαρδόνια ειρωνεία του Μπέρνχαρντ απέναντι στην καλλιτεχνική ματαιοδοξία, την αυτοαναφορικότητα της αυθεντίας και τις έμμονες περί αριστείας τον έχει οδηγήσει στη σύνθεση χαρακτήρων μονοδιάστατων, γελοίων μες στην τραγικότητα και τραγικών μες στη γελοιότητά τους. Η σπουδαία δουλειά του μακιγιάζ, των κοστουμιών και των υπόλοιπων αξεσουάρ τούς κάνει εικόνα.
Έπειτα, πόσο βάθος σε αυτό το σκηνικό οικοδόμημα! Δεν θα δικαιολογούνταν αλλιώς η ιδεολογική καθαρότητα που επιτυγχάνει. μόνο αφού έχει γίνει κτήμα των δημιουργών ένα τέτοιο έργο μπορεί να κατεβεί τόσο άμεσα στην πλατεία. Σκηνοθεσία λεπτομερής και μελετημένη, από τις πιο εμφανείς ιδέες (π.χ. η επισταμένη γελοιοποίηση του Δόκτορα και μέσω της λαιμαργίας του) μέχρι τις μικρές λεπτομέρειες, κι εστιασμένη ισάξια σε κάθε ρόλο και ηθοποιό. Αυτοί, με προεξάρχοντα τον ίδιο τον Περλέγκα, επιδεικνύουν αξιοσημείωτη ακρίβεια, αναδεικνύουν το κάτω κείμενο, ξέρουν τι να τονίσουν από την ακατάπαυστη ροή των λέξεων, ερμηνεύουν με ημιτόνια παρά τη στιλιζαρισμένη τους όψη.
Είναι ηθοποιοί που δεν βολεύονται πίσω από την «ευκολία» της φόρμας και αξίζουν αναφορά: Ανθή Ευστρατιάδου (Βασίλισσα της Νύχτας), Χρήστος Μαλάκης (Πατέρας), Γιάννης Καπελέρης (Κυρία Φάργκο / Σερβιτόρος). Και κάτι τελευταίο: γνωρίζοντας τα στοιχειώδη για τους γονείς του Γιάννου Περλέγκα (πατέρας ηθοποιός, μητέρα κριτικός θεάτρου), καταλαβαίνουμε ότι το έργο τον αφορά και σε ένα πολύ προσωπικό επίπεδο. Ο άθλος του δεν έγκειται μόνο στο ότι αναμετρήθηκε με έναν τερατώδη ρόλο κι ένα δύστροπο, βραδυφλεγές έργο, αλλά ότι έκανε το προσωπικό του στοίχημα συλλογική υπόθεση.
Αγορά Εισιτηρίων «Ο αδαής και ο παράφρων»
Πηγή: athinorama.gr
Διαβάστε την κριτική της Τώνιας Καράογλου
