Η Ναταλία Δραγούμη παρακολούθησε την παράσταση που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Τάρλοου στο θέατρο Πορεία και βρέθηκε στα παρασκήνια για να μιλήσει μαζί του και με τους ηθοποιούς. Το κορυφαίο έργο του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι παρουσιάζεται σε μία συμπυκνωμένη θεατρική διασκευή που υπογράφει ο Θανάσης Τριαρίδης, με πρωταγωνιστές μια πλειάδα καταξιωμένων και ανερχόμενων πρωταγωνιστών, με επικεφαλής τον Προμηθέα Αλειφερόπουλο, τον Δημήτρη Ήμελλο, τη Σοφία Σεϊρλή, τη Μαριάννα Πουρέγκα κ.ά. 

Το "Έγκλημα και τιμωρία", ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αποτελεί βιβλίο σταθμό και κορυφαίο ψυχογράφημα της ανθρώπινης ύπαρξης και ηθικής. Μέσα από την ιστορία του Ρασκόλνικοφ, ενός φοιτητή που δολοφονεί μια γριά τοκογλύφο πρεσβεύοντας πως έτσι λειτουργεί για το καλό της ανθρωπότητας, θέτει καίρια ηθικά ερωτήματα για τους γραπτούς και άγραφους νόμους, τη δικαιοσύνη, την ενοχή και την εξιλέωση. Η ατμοσφαιρική παράσταση στηρίζεται στο νέο κείμενο που έχει γράψει ο ιδιοσυγκρασιακός συγγραφέας και ένας από τους πιο εμβριθείς αναγνώστες του ντοστογιεφσκικού έργου, Θανάσης Τριαρίδης.  Ο Τριαρίδης επιτυγχάνει να συμπυκνώσει αυτό το δαιδαλώδες έργο σε είκοσι εφτά διαλογικές σκηνές, κρατώντας τα βασικά πρόσωπα της ιστορίας, και επαναδιαπραγματεύεται το ηθικό δίλημμα περί δίκαιου και άδικου φόνου. "Στον Ρασκόλνικοφ συναντιούνται ο Χριστός με τον Διάβολο, ο Άμλετ με τον Υπεράνθρωπο, ο Δον Ζουάν με τον Γκρέγκορ Σάμσα", σημειώνει ο συγγραφέας.

 Ο ήρωας είναι ένας άνθρωπος που διανύει μια πορεία καταβύθισης, ξεκινώντας από μια αλαζονική αίσθηση ανωτερότητας για να καταλήξει τελικά στην αποδοχή της μικρότητάς του, και από εκεί στη λύτρωση, σε μια εν ζωή "ανάσταση". Η μεταμέλεια έρχεται έπειτα από μια δαιδαλώδη διαδρομή και η λύτρωση μέσα από τη μορφή μιας νεαρής πόρνης, της Σόνια. Πλάι σε κείνον, τη δική τους πορεία διαγράφουν και τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου, ο αστυνομικός ανακριτής Πορφύρης Πετρόβιτς, η μητέρα και η αδερφή του Ρασκόλνικοφ, ο Σβιντριγκάιλοφ, ο Ραζουμίχιν. Ο συγγραφέας εισάγει, επίσης, ψυχαναλυτικές αποχρώσεις καθώς και αμυδρές αναφορές στην οδυνηρή και ντροπιαστική για την ανθρωπότητα εμπειρία του Ολοκαυτώματος, ενώ εφευρίσκει κι έναν ρόλο-έκπληξη για τον ίδιο τον Ντοστογιέφσκι.

Ο Δημήτρης Τάρλοου οδηγήθηκε στον Ντοστογέφσκι, επειδή οι θεματικοί άξονες και οι προβληματισμοί του -το θέμα της πίστης, της λύτρωσης, του πάθους- είναι σημαντικό να συζητιούνται ξανά και ξανά, σε εποχές μεταβατικές όπως η δική μας. "Το 'Έγκλημα και Τιμωρία' είναι ένα σημείο καμπής για ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό. Το τέλος της Πίστης και η είσοδος στο χάος. Στην Κόλαση του σήμερα, του τώρα… Όμως η Τέχνη και προπάντων το θέατρο έχει την ικανότητα να διαβλέπει ως προφήτης και να προαναγγέλλει τις νέες επαναστάσεις. Το αίτημα για μια νέα Πίστη είναι πιο θερμό και υπαρκτό από ποτέ", σημειώνει ο σκηνοθέτης, που με αυτή την παράσταση συνεχίζει την έρευνά του πάνω στα δίπολα "αγαθά κίνητρα – ηθική βλάβη" και "Άνθρωπος – Νόμος".

Η παράσταση που ανεβαίνει στο θέατρο Πορεία χαρακτηρίζεται πρώτα απ’ όλα από την εξαιρετική ατμόσφαιρα. Η μουσική του Φώτη Σιώτα, εκτελεσμένη ζωντανά στο τσέλο από τον Τάσο Μισυρλή, συνεργάζεται με τη σκηνοθεσία και δημιουργεί μια κατανυκτική ατμόσφαιρα, προσφέροντας το κατάλληλο πλαίσιο ώστε να εξελιχθεί η ιστορία, όπως κάνουν και οι καίριοι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου και τα εμπνευσμένα σκηνικά της Θάλειας Μέλισσα, που αναπαριστούν τον ημιφωτισμένο, πνιγηρό και εφιαλτικό χώρο ενός ναού (που μοιάζει ακόμη με κελί), προτείνοντας την καταβύθιση σε έναν εφιάλτη ως απαραίτητη προϋπόθεση για την έξοδο προς το φως. Καθηλωτικά λειτουργεί, επίσης, η ζωντανή κινηματογράφηση, μια πολύ ωραία δραματουργική ιδέα, καθώς ενισχύει το μοτίβο του εφιάλτη και μεγεθύνει την επιδραστικότητα των σκηνών.

Μέσα σε αυτό το συγκινησιακό και καλαίσθητο πλαίσιο δράσης, ο Τάρλοου σκηνοθετεί τους πολύ καλούς ηθοποιούς και οδηγεί την ιστορία στην απαιτούμενη κλιμάκωση. Σε διπλή διανομή οι Δημήτρης Ήμελλος/Κώστας Φιλίππογλου και ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος ερμηνεύουν τους ρόλους του Ανακριτή Πορφύρη και του Ρασκόλνικοφ, αντίστοιχα, και εξάπτουν το ενδιαφέρον ήδη από την πρώτη σκηνή της ανάκρισης. Τη Σόνια ερμηνεύουν επίσης σε διπλή διανομή δύο νέες ηθοποιοί που θα συζητηθούν: η Μαριάννα Πουρέγκα και η Φαίδρα Αγγελάκη μοιράζονται τον κομβικό ρόλο της "αγίας πόρνης" που οδηγεί τον Ρασκόλνικοφ στην προσωπική του λύτρωση. Όπως έχει δηλώσει ο Τάρλοου, "η Σόνια είναι ένας θηλυκός Πρίγκιπας Μνίσκιν. Πρόκειται για μια σαλή, που έχει κάτι το παιδικό, σχεδόν α-νόητο. Είναι η ρωγμή που θα τον κάνει να δεχτεί την αυτοταπείνωση, δηλαδή το κάτεργο, τη φυλακή, τη συνύπαρξη με εγκληματίες, που θα του δώσει να καταλάβει ότι μόνο μέσα από την καταβύθιση στα υπόγεια της ύπαρξης, μπορεί να δεχτεί την ύστατη ταπείνωση, άρα την πιθανότητα 'ανάστασης'".  Η Σοφία Σεϊρλή επιβάλλεται με την εμπειρία της στους δύο, διαμετρικά αντίθετους, ρόλους που ερμηνεύει, τη Μητέρα του Ρασκόλνικοφ και το Φάντασμα της Αλιόνας, όπως και ο Αλέξανδρος Μαυρόπουλος που υποδεύεται καίρια τον Ραζουμίχιν και τον εμβόλιμο ρόλο του Ντοστογιέφσκι. Ο Δημήτρης Μπίτος είναι ανατριχιαστικός στον αρνητικό ρόλο του Σβιντριγκάιλοφ και η Στέλλα Βογιατζάκη ερμηνεύει πολύ ωραία την Ντούνια, δείχνοντας πώς μια γυναίκα που βρίσκεται σε ανίσχυρη θέση μπορεί να γίνει τόσο δυναμική.

Δείτε το βίντεο ΕΔΩ

Athinorama team, 16.1.2024

Περισσότερα για την παράσταση και αγορά εισιτηρίων: Έγκλημα και Τιμωρία