Η θεατρική παράσταση "Έγκλημα και τιμωρία" που παρακολούθησα στο θέατρο Πορεία ήταν πραγματικά εξαιρετική. Πρόκειται για τη θεατρική μεταφορά του Θανάση Τριαρίδη, βασισμένη φυσικά στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. Το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα ήταν κάτι παραπάνω από άρτιο, με τον Δημήτρη Τάρλοου στο τιμόνι της σκηνοθεσίας να μαγεύει τους θεατές. Η συγκινησιακή μουσική είναι έργο του Φώτη Σιώτα, ενώ ο μουσικός επί σκηνής είναι ο Τάσος Μυσιρλής.

Στον πρωταγωνιστικό ρόλο του φοιτητή ονόματι Ρασκόλνικοφ βρίσκεται ο εξαιρετικός Προμηθέας Αλειφερόπουλος, έχοντας στο πλάι του πολύ αξιόλογους συναδέλφους.

Η παράσταση ξεκινά με μία πολύ ενδιαφέρουσα σκηνή που εγείρει την περιέργεια, με παρόντες τον φοιτητή και τον αστυνομικό-ανακριτή Πορφύριο Πέτροβιτς (ο Κώστας Φιλίππογλου εν προκειμένω, αλλά υπάρχει διπλή διανομή με τον Δημήτρη Ήμελλο). Ο αστυνόμος, στην ανακριτική διαδικασία, προσπαθεί να κάνει τον κατηγορούμενο να "σπάσει", πιέζοντάς τον να ομολογήσει τον φόνο της Αλιόνας και της αδερφής της. Τόσο ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος, όσο και ο Κώστας Φιλίππογλου ανταποκρίνονται επάξια στους ρόλους τους. Ο πρώτος ξεχωρίζει για την έντονη εκφραστικότητά του, καθώς αποτυπώνει άψογα την έκταση των συναισθημάτων και τον σκοτεινό ψυχισμό του Ρασκόλνικοφ. Σε αυτό τον βοηθά και η περιστασιακή και ιδιαίτερα εύστοχη χρήση της κάμερας, που εστιάζει στο πρόσωπό του. Ο δεύτερος, ως Πορφύριος ενσαρκώνει τον αδέκαστο αστυνομικό, ο οποίος στο όνομα της εξουσίας που του αποδίδεται μπορεί να αποτελέσει εν δυνάμει βασανιστή.

Ο τελευταίος βάζει σκοπό να ξεσκεπάσει τον Ρασκόλνικοφ. Προς τον σκοπό αυτό, καλεί τον γνωστό και ήδη καταξιωμένο συγγραφέα Ντοστογιέφσκι για να τον βοηθήσει. Η προσθήκη του ήρωα του ίδιου του συγγραφέα στην παράσταση είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Ο συγγραφέας δέχεται από τον επιθεωρητή την πρόταση να παρακολουθεί, incognito, κάθε ανάκριση, προκειμένου να διακρίνει στοιχεία της ψυχοσύνθεσης του φοιτητή και αδυναμίες του, ώστε ο επιθεωρητής να τον παγιδεύσει και να ομολογήσει τη δολοφονία. Τον συγγραφέα υποδύεται ο Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, ο οποίος εναλλάσσεται με έντεχνο και θαυμαστό τρόπο μεταξύ του συγκεκριμένου ρόλου, αλλά και του ρόλου του Ραζουμίχιν (φίλου και συμφοιτητή του Ρασκόλνικοφ).

Επίσης, στο πλαίσιο της συλλογής στοιχείων ενάντια στον Ρασκόλνικοφ, ο Πέτροβιτς καλεί και τη μητέρα, καθώς και τη μικρή αδερφή του τελευταίου. Εκείνες στέκονται χωρίς την παραμικρή αμφιβολία στο πλευρό του αγαπημένου τους, πιστεύοντας ακράδαντα ότι πρόκειται για έναν απεσταλμένο, για τον Μεσσία που θα αλλάξει τον κόσμο. Κομβικό ρόλο στη ζωή και την πορεία του φοιτητή διαμορφώνει η εκδιδόμενη νεαρή ονόματι Σόνια, που βρίσκεται τυχαία στον δρόμο του. Τον ρόλο ενσάρκωσε η Μαριάννα Πουρέγκα, υπάρχει όμως διπλή διανομή με τη Φαίδρα Αγγελάκη. Πρόκειται για μία βασανισμένη κοπέλα, που συνάπτει σχέση με τον Ρασκόλνικοφ, τον εμπιστεύεται και τον πιστεύει απόλυτα. Στο πρόσωπο της Σόνιας, συναντάμε τη βαθιά καλοσύνη και την αγιότητα. Ενσαρκώνει μία μορφή Αγίας που προσιδιάζει στη Μαρία Μαγδαληνή και στη σύνδεση που εκείνη είχε με τον Ιησού. Η Μαριάννα Πουρέγκα είναι φοβερή στον ρόλο της, κατορθώνοντας να αποδώσει τα χαρακτηριστικά της βαθιά ταλαιπωρημένης γυναίκας και ταυτόχρονα του μεγαλείου και της αγιότητας που τη διακατέχει.

Συνεχίζω την κριτική με περισσότερη αναφορά στην αδερφή του Ρασκόλνικοφ, την Ντούνια (Στέλλα Βογιατζάκη). Τη νεαρή κοπέλα διακατέχει η αθωότητα και η σεμνότητα. Παρουσιάζεται ως απόλυτα αμόλυντη και επίσης βασανισμένη, καθώς σε μικρή ηλικία δέχθηκε παρενόχληση από έναν αρκετά μεγαλύτερο άνδρα, τον Σβιντριγκάιλοφ (Δημήτρη Μπίτο). Ο άνδρας αυτός αρχικά λειτουργεί με δόλο και ιδιοτέλεια προς την Ντούνια, εκείνη όμως κατορθώνει και τον αντιμετωπίζει με τόση καλοσύνη, που κάνει εντύπωση στον θεατή. Η Στέλλα Βογιατζάκη καταλαμβάνει τη σκηνή με την αιθέρια ύπαρξή της, αποκαλύπτοντας το ταλέντο της, και συμπράττει με τον Δημήτρη Μπίτο, ο οποίος εμβαθύνει αξιοθαύμαστα στην ψυχή του "βρώμικου", ανήθικου άνδρα που τελικά εξαγνίζεται μέσω του κηρύγματος της Ντούνια.

Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι και η Σοφία Σειρλή που υποδύεται τη μητέρα και το φάντασμα της Αλιόνας. Στη σκηνή όπου εμφανίζεται στο videowall και συνδέεται με έναν ευφάνταστο τρόπο με την ηλικιωμένη Αλιόνα είναι εξαιρετική, καθώς υποβάλλει τον θεατή σε βαθιές και ουσιαστικές σκέψεις.

Η παράσταση ολοκληρώνεται και αφήνει τους θεατές με ερωτηματικά και ουσιώδεις αναζητήσεις για την ηθική, τη δικαιοσύνη, το καλό και το κακό, την εξουσία και τις αποχρώσεις της ανθρώπινης ψυχής. Πόσο αθώος τελικά είναι ο καθένας από εμάς και ποιος ορίζει τελικά την ηθική; Εν κατακλείδι, πρόκειται για μία θεατρική μεταφορά-διαμάντι από τον Τριαρίδη. Με όχημα το θαυμάσιο έργο του Ντοστογιέφσκι, ο τελευταίος μαζί με τον Τάρλοου επιτυγχάνουν ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα, μέσα από το οποίο μας ενθαρρύνουν να εμβαθύνουμε σε ζητήματα που μετά από τόσα χρόνια και τόσους αγώνες, δεν έχουμε καταφέρει να επιλύσουμε ως κοινωνία.

Μαρία Ουρανία Καραμέτα, welovetheater.gr , 8.4.2024